Xülasə: Məqalədə türkdilli xalqların musiqi folkloru nümunələrində təkamül prosesinin xüsusiyyətlərinə baxılır. Səs yüksəkliyinin, səs sıralarının identifikasiyası, ladintonasiya tipologiyalarının funksional nisbəti obyektiv olaraq mövcuddur. Formula havalar özündə lad semantikasını cəmləşdirir və intonasiyanın ən qədim formalarını əks etdirir. Məqalədə qeyd edilir ki, musiqi folklorunun təkamülündə ənənəvi qatın fəaliyyəti mədəniyyət haqqında müəyyən məlumatı əks etdirir. Müəllif Türkdilli xalqların musiqisində ladintonasiya tipoloji modellərin müqayisəli və genetik rekonstruksiyasını təqdim edir. Məqalədə Azərbaycan lad sisteminin genoformulası şərh edilir. Azərbaycan musiqisində lad modellərinin unikallığı vurğulanır. Onların semantik cəhətdən ifadəli, tematik cəhətdən əhəmiyyətli, funksional cəhətdən zəngin olduğu əsaslandırlır. Məqalədə formulluq özündə müəyyən semantik əhəmiyyət daşıdığı, Azərbaycan musiqisinin genetik mənbələrilə bağlı olması barədə elmi qənaətlər əksini tapır.
Açar sözlər: genoformula, ladointonasiya, mədəniyyət, təkamül, tarix, musiqi.Название статьи: О векторах геноформульного ряда
Аннотация: В данной статье рассматриваются особенности процесса эволюции музыкального фольклора. В образцах музыкального фольклора тюркоязычных народов объективно существуют идентификации звуковысотности, звукорядов, функциональных соотношений ладоинтонационных типологий.Формульные попевки концентрируют в себе ладовую семантику и отражают древнейшие формы интонирования. В статье подчеркивается, что функционирование традиционного пласта в эволюции музыкального фольклора отражает определенную информацию о культуре.Автор предлагает читателю сравнительную и генетическую реконструкцию типологических моделей ладоинтонации в музыке тюркоязычных народов. В статье анализируется геноформула азербайджанской ладовой системы. Особо отмечается уникальность ладовых моделей азербайджанской музыки. Обосновывается их семантическая, тематическая и функциональная значимость. Результатом исследования является определение семантической значимости формульности, а также связи азербайджанской музыки с генетическими истоками.
Ключевые слова: геноформула, ладоинтонация, культура, эволюция, история, музыка.
The name of the article: About Vectors of the Geno-Formula Series
Annotation: This article examines the features of the process of evolution of musical folklore. In the samples of musical folklore of the Turkic-speaking peoples, there are objectively identifications of pitches, scales, functional relationships of modal intonation typologies. Formulaic chants concentrate modal semantics and reflect the most ancient forms of intonation. The article emphasizes that the functioning of the traditional layer in the evolution of musical folklore reflects certain information about culture. The author offers the reader a comparative and genetic reconstruction of the typological models of modal intonation in the music of the Turkic peoples. In the article, the geno-formula of the Azerbaijani system is analyzed. The uniqueness of the modal models of Azerbaijani music is especially noted. Their semantic, thematic and functional significance is substantiated. The result of the research is the definition of the semantic significance of the formula, as well as the connection of Azerbaijani music with genetic origins.
Keywords: geno-formula, modal intonation, culture, evolution, history, music.