Təqdim olunan məqalə milli rəqs sənətində Novruz mövzusunun tərənnümünə həsr olunmuşdur. Müəllif tanınmış Azərbaycan etnomusiqişünası Bayram Hüseynlinin təsnifatına əsaslanıb, rəqsləri iki qrupa ayırmaqla təhlil edir. İki qrupa aid rəqslərin təhlilləri nəticəsində məlum olur ki, Novruz bayramında icra olunan rəqslər adında Novruz olan rəqslər və Novruzda ifa olunan rəqslər növünə ayrılır. Bu rəqslərin hər biri özünəməxsus məqam-intonasiya xüsusiyyətləri və metr-ritm özəlliklərinə malikdirlər.
Birinci qrupa aid rəqslərə “Bahar qızı”, “Novruzgülü”, “Bahari”, “Səməni” aid olub, polimodal quruluş ilə fərqlənir. İkinci qrupa aid rəqslər içərisində isə əsasən yallılar və “Tərəkəmə” rəqsidir. Məqalədə məşhur el “Yallı” rəqsi təhlil edilmişdir.  Bu qrupa aid Novruz rəqsləri daha parlaq təzadlı, aydın formaya və dramaturji quruluşa malik olub parlaq təzadlılığı ilə seçilir.
Açar sözlər: Novruz bayramı, Novruzgülü, Səməni, Tərəkəmə, Yallı

Воспевание темы Новруз в азербайджанском национальном
танцевальном искусстве

Аннотация: Представленная статья посвящена воспеванию темы Новруз в национальном танцевальном искусстве. Автор основывается на классификации известного азербайджанского этномузыковеда Байрама Гусейнли и анализирует танцы, разделяя их на две группы. В результате анализа танцев, относящихся к двум группам, получается, что танцы, исполняемые в праздник Новруз, делятся на танцы, имеющие название, непосредственно связанные с традицией Новруз, и различные другие танцы, исполняемые на праздник Новруз. Каждый из этих танцев имеет свои специфические пунктуально-интонационные особенности и метроритмические особенности.
К танцам первой группы относятся «Бахар кызы», «Новрузгюлю»,  «Бахари», «Самани», которые отличаются полимодальной структурой. Среди танцев, относящихся ко второй группе, в основном есть яллы и танец “Таракама”. В статье анализируется знаменитый народный  танец “Яллы”. Танцы Новруз, относящиеся к этой группе, отличаются яркой контрастностью, четкой формой и драматической структурой.
Ключевые слова: Праздник Новруз, Новрузгюлю, Сямяни, Терекеме, Яллы

 

Chanting the theme of Novruz in the Azerbaijani national dance art

Annotation: The presented article is devoted to the glorification of the Novruz theme in the art of national dance. The author is based on the classification of the well-known Azerbaijani ethnomusicist Bayram Huseynli and analyzes the dances by dividing them into two groups.As a result of the analysis of dances belonging to two groups, it turns out that the dances performed on the Novruz holiday are divided into dances with a name directly related to the Novruz tradition, and various other dances performed on the Novruz holiday. Each of these dances has its own special moment-intonation features and metrorhythmic features.
The dances belonging to the first group are “Bahar gizi”, “Novruzgülü”, “Bahari”, “Samani” and differ in polymodal structure. Among the dances belonging to the second group are mainly folk dances named “Yallı” and “Tarakama” dance. The article analyzes the famous folk dance “Yalli”. Novruz dances belonging to this group are distinguished by bright contrast, clear form and dramaturgical structure.
Keywords: Novruz holidays, Novruzgulu, Samani, Tarakama, Yalli