Dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun Bakıdakı ev-muzeyi artıq 30 ildir ki, fəaliyyət göstərir. Bu illər ərzində şəhərimizin ən çox ziyarət olunan mədəniyyət ocağı kimi şöhrət tapan muzey, dahi bəstəkarın şanlı həyat və yaradıcılığını tam dolğunluğu ilə əks etdirmiş, böyük bir tarixi salnaməni özündə yaşatmışdır. Muzeydə Üzeyir bəyin yaşadığı dövr, zaman, ailə üzvləri, dostları, məsləkdaşları, təhsil illəri, təmasda olduğu görkəmli şəxsiyyətlər xüsusi diqqətlə, hörmətlə yad edilir. Bu evin hər qarışı tarix olaraq böyük bəstəkarın nəfəsini, ruhunu, ürək döyüntülərini özündə yaşatmaqdadır.

       Muzey XIX əsrin sonlarında inşa olunmuş bir binada yerləşir və Ü.Hacıbəyov bu evdə 1915-1942-ci illərdə yaşamış, bir çox gözəl əsərlərini, o cümlədən «Koroğlu» kimi şah operasını da bu evdə yaratmışdır.

       Yaşı yüzü ötmüş bu binanın artıq çoxdan idi ki, əsaslı təmirə ehtiyacı vardı. 30 il ərzində bir neçə dəfə təmir olunsa da, bu kiçik təmirlər kosmetik xarakter daşımış, binanın köklü problemlərini həll etməmişdi.

       Bu ilin 28 fevralında ölkə Prezidenti Ilham Əliyevin Üzeyir Hacıbəyovun 120 illik yubileyinin keçirilməsi ilə əlaqədar verdiyi fərmanda ev-muzeyinin də əsaslı təmiri xüsusi olaraq qeyd olunmuşdu. Bu fərmandan irəli gələrək Mədəniyyət Nazirliyi də təmirin yüksək səviyyədə keçirilməsi üçün əmr verdi. Bütün yay mövsümündə muzeydə ciddi və gərgin iş göruldü. Muzey binasının çürümüş döşəmə və tavanı dəyişildi, divarların suvaqları, qapı-pəncərələri yeniləşdi, döşəməyə yeni parket örtüyü vuruldu. Ən vacibi isə uzun illər muzey üçün zəruri olan ventilyasiya, istilik sistemi quraşdırıldı, muzey müasir kondisionerlər ilə təchiz olundu. Muzeyin quruluşunda da bir çox yeniliklər baş verdi. Bu evin dəhlizi, həyəti, kino-konsert salonu yeni görkəmdə tərtib olundu. Muzeyin əməkdaşları qısa zaman ərzində yeni mövzu ekspozisiya planı işləyib hazırladı ki, onun da əsasında muzeyin yeni ekspozisiya və tərtibatı həyata keçdi. Muzeydə tamaşaçılara tanış olan eksponatlarla yanaşı, bir çox yeni-yeni fotolar, əşyalar, sən ədlər və s. nümayiş etdirildi.

       Dahi bəstəkarın ad günü- 18 sentyabrda muzey də yeni tərtibatla, yeni görkəmlə öz qapılarını Üzeyir sevərlərin üzünə açdı. Həmin gün muzeyin təntənəli açılış günü bir çox görkəmli ziyalılar, bəstəkarlar, yazıçılar, musiqişünaslar, alimlər ev-muzeyinin önünə toplaşmışdı. Mədəniyyət Naziri Polad Bülbüloğlu mərasimi açıq elan etdi və çıxışını bu sözlərlə başladı:

        «Xalqımız dahi bəstəkar, müasir Azərbaycan professional musiqi sənətinin və milli operamızın banisi, musiqişünas alim, publisist, dramaturq, pedaqoq və ictimai xadim Üzeyir Hacıbəyovun anadan olmasının 120 illiyini öz böyük oğluna dərin minnətdarlıq və məhəbbət hissi ilə qeyd edir. Xalqımızın böyük himayədarı Heydər Əliyev Azərbaycan musiqisinin inkişafında Üzeyir Hacıbəyovun misilsiz xidmətlərini nəzərə alaraq, onun yubileyinin dövlət səviyyəsində qeyd olunmasını təmin etmək üçün 1995-ci ildə imzaladığı Fərmanla hər il sentyabrın 18-də Üzeyir Musiqi günü keçirilməsi barədə qərar vermişdir. Məhz həmin fərmanın davamı olaraq, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ilham Əliyev bu il fevralın 28-də Üzeyir Hacıbəyovun 120 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 fevral 2005-ci il tarixli həmin sərəncamında qeyd edilir: «… Üzeyir Hacıbəyovun ev-muzeyinin əsaslı təmir olunmasını təmin etsin». Həmin Sərəncama əsasən respublikamızda silsilə tədb irlər keçirilir».

       Sonra nazir Üzeyir bəyin zəngin yaradıcılığından danışaraq onu xalqın mənəvi qüdrətinin timsalı adlandırdı. Odlar diyarı Azərbaycanın dünya mədəniyyəti xəzinəsinə od ürəkli, od nəfəsli sənətkarlar verdiyini deyən Nazir, belə ölməz sənətkarlar arasında Üzeyir Hacıbəyovun xüsusi yeri olduğunu söylədi. O, zəngin, ecazkar, çox sahəli və çox janrlı yaradıcılığa malik böyük şəxsiyyət, parlaq istedad sahibidir. Xalqa yaxın olması, coşğun, ictimai və ədəbi fəaliyyəti, tükənməz yaradıcılıq imkanları ona zəmanəsinin sənət korifeyləri sırasında yüksək yer qazandırmışdır. Sonra Polad Bülbüloğlu muzeydə gedən təmir işlərindən danışdı, bu təmirdə əməyi olan hər kəsə dərin minnətdarlığını bildirdi.

       Daha sonra xalq artisti Ramiz Mustafayev, sənətşünaslıq doktoru Zemfira Səfərova, muzeyin direktoru bəstəkar Sərdar Fərəcov açılış mərasimində çıxış etdilər. Daha sonra muzeyin qapısında qırmızı lenti kəsən nazir Polad Bülbüloğlu hamını muzeyə dəvət etdi. Gələn qonaqlar muzeyin yeni tərtibatı ilə tanış olaraq məmnun qaldılar. Muzeyin həyətində iki yeni kitabın- «Vətən, Millət, Ordu» və «Komediyalar və yumoristik miniatürlər» kitablarının təqdimat mərasimi oldu. Hər iki kitab Üzeyir Hacıbəyovun əsərlərini əhatə edərək bəstəkarın 120 illik yubileyi münasibəti ilə muzeyin əməkdaşları tərəfindən tərtib olunmuşdur.

       Muzeyin açılışını yubiley günlərinin ən maraqlı və əhəmiyyətli tədbirlərindən biri kimi hesab etmək olar.

       Sərdar FƏRƏCOV

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT MUSIQI MƏDƏNIYYƏTI MUZEYINDƏN…

       18 sentyabr 2005-ci il tarixində dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyovun anadan olmasının 120 ili tamam olur. Bununla əlaqədar Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ilham Əliyevin Üzeyir Hacıbəyovun 120 illik yubileyi ilə əlaqədar 28 fevral 2005-ci il tarixli sərəncamına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Naziri Polad Bülbüloğlunun əmrinə əsasən Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi Heydər Əliyev adına Sarayın foyesində nümayiş etdirilən Üzeyir Hacıbəyovun yaradıcılığına həsr olunmuş sərgi təşkil etmişdir. Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi bu sərginin təşkili işinə böyük həvəs və məsuliyyətlə yanaşmış, muzeyin fondundan bəstəkarın həyat və yaradıcılığına aid materiallar mövzu planına uyğun seçilmişdir. Sərgidə Üzeyir Hacıbəyovun Qori seminariyasın bitirməsi haqqında şəhadətnamə, «Kaspi» qəzetində 12 yanvar 1908-ci ildə «Leyli və Məcnun» operasının premyerasının elan ı, «Nicat» cəmiyyətinin proqramı (1911), «Ər və arvad» musiqili komediyasının afişası (1918), bəstəkarın şəxsi imzası olan «Ləzginka» əsərinin not əlyaszması (1932), Müslüm Maqomayevlə birlikdə tərtib etdiyi «Azərbaycan türk el nəğmələri» (1927) məcmuəsi, muğam operalarından «Leyli və Məcnun», «Şeyx Sənan», «Rüstəm və Söhrab», «Əsli və Kərəm», «Şah Abbas və Xurşidbanu»nun afişaları, Bülbülün «Koroğlu» operasında Koroğlu rolunda fotoşəkli və s. dəyərli eksponatlar nümayiş etdirilmişdir.

       Qeyd etməliyik ki, bu sərgidə C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyində saxlanılan eksponatlardan da istifadə edilmişdir.

       Təranə Qurbanova

BAKI MUSIQI AKADEMIYASINDAN…

       Bakı Musiqi Akademiyası dahi bəstəkar, musiqişünas-alim, pedaqoq, publisist, dramaturq, ictimai-xadim Üzeyir Hacıbəyovun anadan olmasının 120 illiyi münasibəti ilə silsilə tədbirlər keçirmişdir.

       17 sentyabr:
       Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Zabitlər evində Ü.Hacıbəyovun 120 illik yubileyi münasibətilə konsert proqramı təşkil olunmuşdur. Tədbirdə BMA-nın magistrantı N.Qaralova Üzeyir Hacıbəyova həsr olunmuş «Vətənin qəhrəman oğlu» məruzəsi ilə hərbçi matros heyəti qarşısında çıxış etdi.

       18 sentyabr:
       Dahi Üzeyir Hacıbəyovun anadan olması ilə əlaqədar Azərbaycanda Musiqi bayramı kimi qeyd olunan bu gündə ənənəvi olaraq Bakı Musiqi Akademiyası qarşısında bütün musiqisevərlərin, üzeyirsevərlərin iştirakı ilə geniş bayram konserti keçirildi.

       24 sentyabr:
       Bakı Musiqi Akademiyasının və Azərbaycan Dövlət Iqtisad Universitetinin Tələbə Gənclər Təşkilatının birgə təşəbbüsü ilə Iqtisad Universitetində Üzeyir Hacıbəyova həsr olunmuş tədbir keçirildi. Tədbiri Iqtisad Universitetinin rektoru profossor Şəmsəddin Hacıyev və BMA-nın rektoru professor Fərhad Bədəlbəyli açdı. Daha sonra BMA-nın professoru F.Əliyeva Üzeyir Hacıbəyov haqda çıxış etdi. Tədbirdə xalq artisti, professor Xuraman Qasımova, Gənclər və Turizm Nazirliyinin bir çox nümayəndələri, Tələbə Gənclər Təşkilatlarının Sədrləri, hər iki ali məktəbin müəllim və tələbə heyəti iştirak edirdilər.

       Konsert proqramında professor Hidayət Hüseynovun rəhbərliyi ilə BMA-nın tələbələrdən ibarət nəfəs alətləri orkestri, BMA-nın məzun və tələbələri Amil Həsənoğlu, Günel Məmmədova, Zaur Əmiraslanov, Fərid Əliyev, eləcə də müğənni Azərin dahi bəstəkarın əsərlərini ifa etdilər. Qeyd edək ki, Azərbaycan Dövlət Iqtisad Universitetinin tələbələri də Ü.Hacıbəyovun «O olmasın, bu olsun» musiqili komediyasından maraqlı səhnəcik göstərdilər.

       29 sentyabr:
        BMA-nın Gənclər Təşkilatı ilə Həzi Aslanov adına Mərkəzi Zabitlər evinin birgə təşəbbüsü ilə Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik məktəbində Üzeyir Hacıbəyova həsr olunmuş konsert keçirildi.

       2 oktyabr:
        Bilgəhdə yerləşən «Ahıllar evində» BMA-nın tələbələri Üzeyir Hacıbəyova həsr olunmuş maraqlı tədbir keçirdilər. Tədbirdə dahi bəstəkarın həyat və yaradıcılıq yolu, onun Azərbaycan mədəniyyətində rolu və yeri haqda məruzə ilə BMA-nın magistrantı Qaralova Nərmin çıxış etdi.

       16 oktyabr:
       Piriküşküldə hərbi hissədə BMA-nın Gənclər Təşkilatı və Həzi Aslanov adına Mərkəzi Zabitlər evinin birgə təşəbbüsü ilə Üzeyir Hacıbəyovun 120 illik yubileyinə və 18 oktyabr Müstəqillik gününə həsr olunmuş konsert proqramı ilə BMA-nın tələbələri çıxış etmişlər. Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni ilə başlanan konsertdə dahi bəstəkarın əsərləri, xalq və bəstəkar mahnılar səslənmişdir.

        Hər iki tədbirdə konsert proqramında BMA-nın tələbələri Amil Həsənoğlu, Zaur Əmiraslanov, Nurlan Növrəsli, Günel Məmmədova, Tural Əliyev, Rumil Musayev, Mirkamil Kamilov, Xəyalə Manaflı Üzeyir Hacıbəyovun əsərlərini və xalq mahnılarını ifa etdilər.

       SSRI və Azərbaycan xalq artisti, professor, Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru Fərhad Bədəlbəylinin rəhbərlik etdiyi yubiley təşkilat qrupunun üzvləri- BMA-nın Beynəlxalq Əlaqələr və Tərbiyə işləri üzrə prorektoru Yeganə Axundova və BMA-nın Tələbə Gənclər Təşkilatının sədri Mənzər Nurəliyevanın fəaliyyəti xüsusilə qeyd olunmalıdır.

SANKT-PETERBURQDA AZƏRBAYCAN MUSIQISINƏ HƏSR EDILMIŞ KONFRANS

       N.A.Rimski-Korsakov adına Sankt-Peterburq Dövlət Konservatoriyasının nəzdində «SSRI xalqlarının musiqisi kabineti» bu dövlətin tərkibinə daxil olan xalqların incəsənətinin tədrisində və təbliğində səmərəli fəalliyət göstərir. Düzdür, SSRI-nin süqutu ilə əlaqədar olaraq həmin kabinetin bağlanmaq qorxusu var idi. Ancaq kabinetin rəhbəri dosent T.V. Broslavskayanın səyləri nəticəsində o bağlanmadı vəhazır da«Milli musiqi mədəniyyətlərinin tarixi laboratoriyası»kimi işini davam etdirir. Qafqaz xalqlarının musiqi mədəniyyətinin yüksək qiymətləndirən T.V.Broslavskayanın (o, gürcü musiqisi üzrə mütəxəssisdir) təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə bu il may ayının 19-da konservatoriyada Azərbaycan bəstəkarları Ü.Hacıbəyovun və M.Maqomayevin anadan olmasının 120 illiyinə həsr olunmuş «Muğam və bəstəkar yaradıcılığı» mövzusunda tələbə elmi konfransı keçirilmişdir. Yığıncağı giriş sözü ilə laboratoriyanın rəhbəri, Bros lavskaya açmışdır. Sonra məruzələr dinlənilmişdir. Məruzə mövzularının düşünülmüş, planlı şəkildə seçilməsi və beləliklə də Azərbaycan bəstəkarları yaradıcılığının ən müxtəlif cəhətlərdən işıqlandırılması diqqətəlayıq idi. Onlardan bəzilərini xatırladaq: «Ü.Hacıbəyov və M.Maqomayevin yaradıcılıq taleyində paralellər» (O.Kovmir), «Ilk Azərbaycan operası «Leyli və Məcnun» (A.Podobed), Ü.Hacıbəyovun «Koroğlu» operasında muğam ənənələri» (A.Toreva), «Müxtəlif mədəniyyətlərdə meliz-matik oxuma ənənələri» (E.Titova) və s.

       Konfransda Azərbaycanın Ü.Hacıbəyovdan sonra gələn ikinci nəsil bəstəkarları da yaddan çıxmamışdı. Belə ki, «Qara Qarayevin instrumental yaradıcılığında millilik və beynəlmiləllik» (A.Sidorkin) və «Simfonik muğam Fikrət Əmirovun yaradıcılığında» (M.Salpina) mövzusunda daha iki mühazirə oxunmuşdur.

       Maraqlı cəhət orası idi ki, tələbə məruzəçilərin əksəriyyəti musiqişünaslar yox, bəstakarlar idilər. Onların çətin musiqi illüstrasiyalarını fortepianoda məharətlə çalması, ariyalardan fraqmentləri xoş səslə oxuması rəğbət doğurdu. Məruzəçi Aşot Vasilyev «Əsgərin ariyasını» heç də peşəkər vokalçılardan pis oxumadı.

       Ən maraqlı çıxışlardan biri də N.Qalyutinanın «Cavanşir Quliyevin yaradıcılığında muğam ənənələri» mövzusunda məruzəsi oldu. Tədqiqatçı bəstəkarın silsilə şəklində yaratdığı fortepiano pyesləri üzərində ətraflı dayandı və C.Quliyevin muğama yaradıcı münasibəti barədə orijinal fikirlər söylədi.

       Məruzələrdən sonra bu sətirlərin müəllifi tarda Azərbaycan klassik muğamlarını ifa etdi və muğam sənəti ilə bağlı suallara cavab verdi.

       Elmi yığıncaq «Arşın mal alan» bədii filminin nümayiş etdirilməsi ilə başa çatdı.

       Faiq ÇƏLƏBI