ПОРТРЕТЛЯР
УШАГЛАРА ЩЯСР ЕДИЛМИШ ЙАРАДЫЖЫЛЫГ ЙОЛУ
Зцлейха БАЙРАМОВА
Search

ПОРТРЕТЛЯР
АЗЯР РЗАЙЕВ – 80
Лейла ГУЛИЙЕВА
АЗЕР РЗАЕВ И АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ СКРИПИЧНАЯ МУЗЫКА
Гюляра ВЕЗИРОВА
TOFИQ BAKIXANOV – 80 ЯRЯFЯSИNDЯ MUSИQИ FESTИVALINA DAИR
Hюkцmя ЯLИYEVA
УШАГЛАРА ЩЯСР ЕДИЛМИШ ЙАРАДЫЖЫЛЫГ ЙОЛУ
Зцлейха БАЙРАМОВА

 


Азярбайжан Республикасынын ямякдар инжясянят хадими, бястякар Ряшид Шяфяг йарадыжылыьынын бюйцк щиссясини эянжляря щяср етмишдир. О, эянж йашларындан ушаг мусигисиня вя педагоъи фяалиййятя олан мараьы сайясиндя 1956-жы илдя (16 йашында икян) Бакы шящяринин Хятаи районундакы пионер вя мяктяблиляр евиндя ушаг хор студийасы йарадыр. Щямин студийа бястякарын йарадыжылыг лабораторийасына чеврилир. Сонракы иллярдя о, Бакынын бир сыра цмумтящсил мяктябляриндя, о жцмлядян 190 сайлы мяктябин няздиндя Азярбайжанда илк ушаг филармонийасыны (1970-жи ил) йарадыр. Щямин мяктябин няздиндя республикамызда илк ушаг опера студийасы да Р.Шяфягин тяшяббцсц иля тяшкил олунмушдур.

        Бястякарын ушаглар цчцн йаратдыьы бир сыра сящня ясярляри Азярбайжан Дювлят Мусигили Комедийа Театрында сящняляшдирилмишдир. Балажа актйорлар цчцн нязярдя тутулмуш А.Шаигин ейни адлы поемасы ясасында “Тцлкц щяжжя эедир” аллегорик опереттасыны бястякар 1970-жи илдя йазмышдыр. Илк милли ушаг опереттасы нцмуняси олан бу ясяр, щямчинин 1982-жи илдя Азярбайжан Дювлят Мусигили Комедийа Театрынын сящнясиндя уьурла тамашайа гойулмушдур. Даща сонракы иллярдя Р.Шяфяг щямин театр цчцн ушаг мювзусунда бир сыра оперетталар йарадыр.

        Бястякарын С.Маршакын ясяри ясасында “Сяфещ сичан баласы” ушаг наьыл-операсы 1985-жи илдя Москвада Бястякарларын Йарадыжылыг Евиндя, мяктяблилярин йаз тятили эцнляриндя ушагларын ифасында, 1986-жы илдя ися Естонийанын пайтахты Таллинн шящяриндя бу эцн дя фяалиййят эюстярян ушаг вокал-хор студийасынын цзвляри тяряфиндян уьурла нцмайиш етдирилмишдир. Мяшщур рус бястякары, ССРИ Халг артисти, Москва Дювлят Консерваторийасынын профессору Д.Кабалевски бу ясяри сейр етдикдян сонра она йцксяк гиймят вермишдир. Бакыда ися опера илк дяфя Азярбайжан бястякарларынын Ушаг Мусигиси Пленумунда эюстярилмишдир. Ц.Щажыбяйли адына Бакы Мусиги Академийасынын няздиндяки мяктяб студийанын Ушаг Мусиги Театрынын балажа актйорлары операны БМА-нын няздиндяки Ш.Мяммядова адына Опера-студийасынын сящнясиндя 1990-жы илдя уьурла ифа етмишляр. Опера 1990-жы илдя, Москванын “Музыка” няшриййатында чап едилмиш “Музыкальный театр” (ЫВ бурахылыш) мяжмуясиня дахил едилмишдир.

        Даща сонралар бястякар Р.Шяфяг С.Маршакын диэяр ушаг поемасы ясасында “Аьыллы сичан баласы” операсыны йазыр. Рус мятни цзяриндя гурулмуш бу ики ясяр дириъор-хормейстер, Азярбайжанын Ямякдар Инжясянят Хадими Фазил Ялийевин йаратдыьы Сумгайыт шящяриндяки хор студийасынын ифасында щазырланмыш вя нцмайиш етдирилмишдир.

        1990-жы илдя “Баш тутмайан щийля” (либретто Я.Сямядлининдир) опереттасы Мусигили Комедийа Театрынын сящнясиндя бюйцк уьурла тамашайа гойулду. Гурулушчу-реъиссор Йусиф Якбярли бу ясяри бюйцк уьурла гурмуш вя ясяр Азярбайжанын бир чох шящяр вя районларында, о жцмлядян Нахчыван, Эянжя, Шяки, Лянкяран Дювлят театрларынын сящнясиндя нцмайиш етдирилмишдир. 1992-жи илдя бястякар “Тцлку, Тцлкц, Тцнбяки...” ушаг фолклор комик операсыны (А.Шаигин наьыллары, поема вя тямсилляри ясасында) йазмыш вя ясяр Й.Якбярлинин гурулушунда Мусигили Комедийа Театрынын сящнясиндя бюйцк мцвяффягиййятля тамашайа гойулмушдур.

        Ряшид Шяфягин тяшяббцсц иля Минэячевир шящяриндя “Шян чожуглар” ушаг мусиги театры кечян ясрин 90-жы илляриндя фяалиййят эюстярирди. Театрын бядии рящбяри - мусиги мцяллими Наиля Исмайылова “Баш тутмайан щийля” опереттасыны щазырламыш, Бакыда Республика Мцяллимляр Евиндя эюстярмишдир. Опереттайа бядии тяртибат вя декорасийалары ряссам Рауф Ябдцлщцсейн оьлу вермишди. Азярбайжан Телевизийасынын ушаг баш редаксийасы балажа актйорларын ифасында бу опереттаны чякмиш вя вахташыры ефиря верир. “Шян чожуглар” театрынын балажа истедадлары бястякарын диэяр бир ясярини дя - Щикмят Зийанын либреттосу ясасында йазылмыш “Гиймятлярин сярэцзяшти” мцзиклыны 1991-жи илдя Бакыйа эяляряк щазырламыш, тамаша АзТВ вя радионун ушаг редаксийаларынын тяшяббцсц иля лентя алынмышдыр. Щал-щазырда щямин мцзикл радионун мусиги фонотекасында сахланылыр вя вахташыры радио дальаларында сясляндирилир. Щямчинин телевизийа цчцн чякилмиш бу тамаша мави екранларда да тез-тез эюстярилир. “Гиймятлярин сярэцзяшти” илк ушаг теле-мцзикл ясяридир.

        1992-жи илдя бястякар, Низами Эянжявинин анадан олмасынын 850 иллийиня щяср едяряк, “Сирляр хязиняси” поемасындан “Байгушларын сющбяти” щекайясинин ясасында (либретто Щикмят Зийанындыр), ейниадлы ушаг операсыны йарадыр. Щямин ясяр Бакынын 190 сайлы мяктябиндя вахтиля Р.Шяфягин тяшяббцсц иля йрадылмыш ушаг опера студийасынын мяктябли актйорларынын ифасында гурулмуш вя Хязяр Дянизчиляринин Мядяниййят Евиндя тамашайа гойулмушдур.

        Бястякар Азярбайжан Дювлят Эянж Тамашачылар Театры цчцн дя ушаг мювзусунда сящня ясяри йаратмышдыр. 1995-жи илдя щямин театрын сящнясиндя “Жыртдан” халг наьылы ясасында йазылмыш “Аь Див, Гара Див...” мцзикл тамашасы сящняйя гойулмушдур. Бу ясярдя бястякар халг мелосундан гидаланараг, мараглы вя ежаскар арийа, дуетляр вя ансамбл нюмряляри йазмышдыр.

        А.Шаиг адына Азярбайжан Дювлят Кукла Театрынын балажа тамашачыларыны да диггятдян кянарда гоймайан бястякар онлар цчцн “Сещирли эцзэц” наьыл-мцзиклыны йарадыр. Ясяр 1999-жу илдя эянж реъиссор Ц.Щажыбяйовун гурулушунда тамаша гойулмуш вя мцвяффягиййят газанмышдыр.

        2000-жи илдя бястякар А.Шаигин йарадыжылыьына нювбяти дяфя мцражият едяряк, онун “Мин бир эежя” наьылынын мотивляри ясасында “Бир саатлыг хялифя” мцзиклини йазмышдыр. Мусигили Комедийа Театрында сящняйя гойулмуш бу ясяр, щямчинин А.Шаигин анадан олмасынын 120 иллик йубилейи мцнасибяти иля 2001-жи илин март айында Дювлят Академик Опера вя Балет Театрынын сящнясиндя дя эюстярилир. Бястякар бу ясярдя халг мусигисиндян, еляжя дя гядим яряб фолклор нцмуняляриндян гидаланараг ориъинал сящня ясяри йаратмышдыр.

        Р.Шяфягин Мусигили Комедийа Театры цчцн 2003-жц илдя йаздыьы бешинжи ясяр - рус наьыллары ясасында “Йаьмуржуьун мажяралары” фантастик мцзиклидир. Бу ушаг мцзиклиндя бястякар рус вя Гярби Авропа мусигисиндян йоьрулмуш мараглы бейнялмилял ясяр йазмаьа мцвяффяг олмушдур. Ясяр 2008-жи илдя сящняйя гойулмуш вя бу эцнядяк театрын репертуарындадыр.

        Бястякар Ряшид Шяфяг ушаг мювзусунда он беш мусигили сящня ясяринин вя 500-дян артыг ушаг мащнысынын мцяллифидир. Мусиги мяктябляринин шаэирдляри цчцн Москванын “Музыка” вя “Советский композитор” няшриййатларында вокал вя инструментал ясярляри чап едилмишдир. 1988-жи илдя Москвада няшр олунмуш “Наш лйубимый край” мцяллиф мяжмуясиня бястякарын “а жапелла” хору вя солистляр цчцн йазылмыш ясярляри дахил едилмишдир.

        Бакыда ися Р.Шяфягин “Эюйярчиник биз!” (1979), “Пионер вя мяктябли мащнылары” (1988) няшр едилмишдир. 1986-жы илдя ися бястякар “Мяктяблинин мусиги алями” адлы енсиклопедик характерли китабы тяртиб етмиш вя няшр етдирмишдир. Щямин китаб Гара Гарайевим “Язиз балалар!” мцражият-тювсиййяси иля ачылыр. Юн сюзц ися Фикрят Ямиров йазмыш вя бу няшря йцксяк гиймят вермишдир. 2005-жи илдя Р.Шяфяг цч жилдлик “Ушаг мащнылары” анталоэийасы щазырламыш вя няшр етдирмишдир. Бястякарын 1996-2010-жу иллярдя ушаглар цчцн бир нечя вокал-хор силсиляляри вя фортепиано мяжмуяляри чап едилмишдир.

        Р.Шяфяг 50 илдян чохдур ки, бястякарлыг вя педагоъи фяалиййятиндя ушагларымызын бядии-естетик тярбийяси сащясиндя ящямиййятли ишляр эюрцр вя эянж нясил цчцн йени-йени мараглы мусиги ясярляри йарадыр. 70 иллик йубилейи мцнасибяти иля бястякары тябрик едирик, она узун юмцр вя бу юмцр гядяр дя узун йарадыжылыг йолу арзу едирик!

       

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page