ЙЕНИ НЯШРЛЯР
МУСИГИШЦНАСЫН ЙЕНИ ТЮЩФЯСИ
Сяадят ТЯЩМИРАЗ ГЫЗЫ
Search

ЙЕНИ НЯШРЛЯР
ПЕДАГОГ-СОЗИДАТЕЛЬ
Гюльзар МАХМУДОВА
МАРАГЛЫ ВЯ ДЯЙЯРЛИ ДЯРС ВЯСАИТИ
Имруз ЯФЯНДИЙЕВА
МУСИГИШЦНАСЫН ЙЕНИ ТЮЩФЯСИ
Сяадят ТЯЩМИРАЗ ГЫЗЫ
ДАЩА БИР КИТАБ ИШЫГ ЦЗЦ ЭЮРДЦ
Еллада ЩЦСЕЙНОВА

 


Дейирляр ки, дцшцнмя ки, Вятян сяня ня веряжяк, дцшцн ки, сян Вятяня ня вермисян? Ялбяття, бу чох дцшцндцрцжц бир суалдыр. Эюрясян бу суалы щяр кяс юзц-юзцня верирми? Буну дейя билмярик. Амма ону дейя билярик ки, бу суалын жавабыны юз ямялляри иля ифадя едяряк даим Вятяня тющфя верян инсанлар вар. Беляляри ясил вятяндашлыьын бариз нцмунясидир. Еля щаггында сющбят ачажаьымыз мцсигишцнас –алим Земфира Гафарова да мящз беля нцмуняви шяхсиййятлярдяндир.Онун йеэаня амалы вар: юз билик вя бажарыьыны халгдан ясирэямямяк вя онун мядяниййятиня тющфяляр бяхш етмяк. Тябии ки, алимин тющфяси онун ясярляридир. Земфира ханым да нечя-нечя дяйярли ясярлярин мцяллифидир. Бу барядя ятрафлы сющбят ачажаьыг, амма, яввялжя беля бир алими йетирян мцщитя вя онун йарадыжылыг йолуна нязяр салаг:

        Земфира Щясян гызы Гафарова Бакыда зийалы аилясиндя анадан олуб. Валидейнляринин дя инжясянятимизин инкишафында мцстясна хидмятляри олуб. Биржя буну демяк кифайятдир ки, анасы Эцллц ханым Мустафайеванын ады Азярбайжан ряссамлыг сянятиндя хцсуси щюрмятля йад едилир. Онун ясярляри тясвири сянятин эюзял нцмуняляридир. Сянят мцщитиндя бойа-баша чатан Земфира ханым даим эюркямли инжясянят хадимляририн ящатясиндя олмушдур. О. 1961-жи илдя А.Зейналлы адына Бакы Мусиги техникумуну битиряндян сонра Ц.Щажыбяйов адына Азярбайжан Дювлят Консерваторийасынын (индики БМА) тарих-нязяриййя факцлтясиня дахил олмуш вя 1966-жы илдя «фярглянмя диплому» иля битирмишдир. Щямин илдян дя бу эцнядяк дащи Цзейир бяйин адыны дашыйан бу мусиги ожаьында педогоъи фяалиййятля мяшьулдур. Цзейир Щажыбяйли ирсиня бюйцк ещтирам вя мящяббятля йанашан Земфира Гафарова щям дя о ирсин тядгигатчыларындан биридир. Бястякарын «Короьлу» операсы цзяриндя тядгигатлар апаран Земфира ханым 1984-жц илдя бу мювзуда диссертасийасыны Дашкянддя чох бюйцк уьурла мцдафия едяряк сянятшцнаслыг намизяди елми дяряжясини алмышдыр. Земфира ханым 1986-жы илдян доссент, 1993-жц илдян ися профессордур. О, 1981-1991-жи иллярдя Консерваторийанын тарих-нязяриййя факцлтясинин деканы олмушдур. Юз дахили мясиййятдяри йяни хош хасиййяти, сямимилийи, йцксяк иш габилиййяти, билик вя бажарыьы иля сечилян Земфира Гафарова даим мусиги мядяниййятимизин инкишафы цчцн чалышмышдъыр. Бу мянада онун щям мусигишцнас-алим, тядгигатчы, тяблиьатчы, щям дя педагог кими фяалиййяти тядгирялайигдир. Бу дейилянляря Земфира ханымын ижтимаи фяалиййяти дя дахилдир. Беля ки, о, 1973-жц илдян ССРИ Бястякарлар Иттифагынын цзвцдцр. (Совет мяканында бу о гядяр дя асан дейилди) Азярбайжан Бястякарлар Иттифагынын ВЫЫЫ гурултайында о, идаря щейятинин цзвц сечилмишдир. Щал-щазырда да Иттифагын мусигишцнаслыг бюлмясинин рящбяридир.

        Земфира Гафарова милли вя профессионал мусигимизи йалныз республикамызда дейил, башга юлкялярдя дя бир алим кими лайигинжя тяблиь етмишдир. Мясялян мусигишцнасларын Сямяргянддя кечирилян Ы Бейнялхалг симпозиумунда «Цзейир Щажыбяйовун операларында муьам» мювзусунда мярузяси, диэяр цмумиттифаг вя Бейнялхалг конфрансларда, симпозиумлардакы чыхышлары онун эениш фяалиййятиндян сораг верир. Земфира ханым йалныз чыхышлары иля дейил, елми мягаляляри иля дя эениш мигйасда танынан бир алимдир. Онун бир нечя ил Тцркийядя мцяллим кими чалышмасы да Азярбайжан мусигисинин уьурудур. Чцнки о, юз вятяни Азярбайжаны тямсил етмишдир.

        Земфира Гафарованын фяалиййятиндян данышаркян тябии ки, онун монографийаларыны гейд етмяк мцтлягдир. Беля ки, о, Ц.Щажыбяйлинин «Короьлу» операсы, «Рамиз Мустафайев», «Тофиг Бакыханов», «Шяфигя Ахундова», «Щажы Ханмяммядов», «Телман Щажыйев», «Яли Щагвердийев» вя даща бир нечя китабларын мцяллифидир. Бунлардан савайы о, Азярбайжан, Гярб-Авропа вя рус мусигиси цзря дярс програмларынын, методик вясаитлярин редакторудур. Бцтцн бунлар Земфира Гафарованын бир мусигишцнас-алим кими халгымызын мядяниййятиня бяхш етдийи гиймятли тющфялярдир. Мусигишцнасын йени бир тющфяси дя «Рамиз Мустафайев» китабыдыр.

        Китаб щаггында данышмаздан яввял бир гядяр йеня дя Земфира ханымын щяйат йолуна нязяр салаг вя онун Рамиз Мустафайев ирси иля танышлыьындан данышаг. Бу йердя йеня Земфира ханымын бюйцдцйц мцщитя гайыдажаьыг. Ону эюркямли бястякарымыз Рамиз Мустафайевля чох йахын бир гощумлуг ялагяси баьлайыр. Беля ки, Рамиз Мустафайев онун дайысыдыр. Земфира ханым юзц дя етираф едир ки, онун мусиги зювгцнцн формалашмасында вя мусигийя мящяббятиндя дайысы Рамиз Мустафайевин дя ролу вар. Ону да гейд етмялийик ки, Земфира ханымдан башга онларын аилясиндя гардашы Яли Щагвердийев вя бажысы Ряна Исмайылова кими танынмыш мусигичиляр дя бойа-баша чатыблар. Бу яняня Земфира ханымын юз аилясиндя дя давам едир. Беля ки, оьлу Сейран Гафаров да мусиги сяняти цзря бир алим вя педагог кими Ц.Щажыбяйли адына БМА-да чалышыр. Бир сюзля башда Рамиз Мустафайевин ады чякилмякля бу нясил сяжярясинин мусиги щяйатында хидмятляри мцстяснадыр. Земфира ханымын «Рамиз Мустафайев» китабында да бу фикирляр тясдиглянир.

        Китаб щаггында фикирляримизи Земфира ханымын юз сюзляри иля башлайаг. О, гейд едир ки, мян бу китабы Рамиз Мустафайев дайым олдуьу цчцн дейил, Рамиз Мустафайев эюркямли бир бястякар олдуьу цчцн гялямя алмышам.

        Бяли, Рамиз Мустафайев Азярбайхан бястякарлыг мяктябинин эюркямли сималарындан биридир. О, мусигинин мцхтялиф ъанрларында чох дяйярли сянят ясярляри йазыб-йаратмышдыр. Эениш дцнйа эюрцшцня, дярин тяфяккцря, йцксяк билик вя истедада малик олан бястякар бцтцн бу кейфиййятляри юз мусигисиндя ифадя етмишдир. Бястякарын 8 симфонийасы «Мяним мцасирим», «Салатын», «Мящяммяд вя Лейла», «Бу ган йердя галан дейил» вя даща 5 ореторийасы, контаталары, «Ширин», «Вагиф» опералары, чохлу сайда вокал вя инструментал ясярляри, халг мащныларынын ишлянмяляри вя бу кими мусиги нцмуняляри онун йарадыжылыг ирсини тяшкил едир. Рамиз Мустафайеви бястякарлыьа эятирян йол сящнядян башлайыр. О, яввялжя театр техникумуну битирмиш, сонра мусиги техникумунда кларнет аляти цзря дярс алмыш, даща сонра Консерваторийанын вокал шюбясиня дахил олараг юлмяз Бцлбцлдян бу сянятин сиррлярини юйрянмиш вя нящайят 1952-жи илдя йенидян Консерваторийада Б.С.Зейдмандан бястякарлыг дярси алмышдыр. Бцтцн бунлар Рамиз Мустафайевин ясил сянят фядаиси олмасынын бариз нцмунясидир.

        Земфира ханымын «Рамиз Мустафайев» китабында бястякарын бцтцн щяйат вя йарадыжылыг йолу ящатяли шякилдя юз яксини тапыр. Мцяллиф бястякарын щяйат вя йарадыжылыг йолуну там тяфяррцаты иля ишыгландырмаьа даща доьрусу охужуйа дольун шякилдя тягдим етмяйя наил олмушдур. Китаб бцтцн сащялярдя олдуьу кими Азярбайжан мусиги мядяниййятинин дя инкишафына хцсуси диггят вя гайьы эюстярян цмуммилли лидеримиз Щейдяр Ялийевин бястякар щаггындакы фикирляри иля башлайыр. Биз дя о гиймятли дейими нязяринизя чатдырырыг. Чцнки бу улу юндяримизин йалныз Рамиз Мустафайев ирсиня дейил, бцтювлцкдя Азярбайжан бястякарлыг мяктябиня олан диггятинин бир зяррясидир.

        «Республиканын халг артисти, профессор, «Шющрят» орденли Рамиз Мустафайев мцасир Азярбайжан бястякарлыг мяктябинин эюркямли бястякары, мусиги мядяниййятинин инкишафында бюйцк хидмятляри иля мусиги аляминдя нцфуз газанмыш юз сюзц, юз дясти-хятти олан сяняткарларымыздандыр» - Щейдяр Ялийев.

        Бу гиймятли фикирлярдян сонра мцяллиф бястякарын ирси иля баьлы бюлмялярдя онун щяйат вя йарадыжылыг йолуну, айры-айрылыгда ясярляринин тящлилини тягдим едир. Китаб 3 щиссядян ибарятдир.

        Ы щисся – Земфира Гафарованын «Рамиз Мустафайев» щагда монографийасыдыр. Бурада да йухарыда гейд етдийимиз кими бир нечя бюлмяляр вар. Мясялян Рамиз Мустафайевин «Вагиф» операсы, Р.Мустафайевин хор ясярляри, Р.Мустафаевин симфоник йарадыжылыьы бу бюлмялярдя якс олунур.

        ЫЫ щисся – Бурада Рамиз Мустафайевин щяйат вя йарадыжылыьы иля баьлы мцхтялиф мцяллифлярин дюврц мятбуатда няшр олунан мягаляляри топланыб.

        ЫЫЫ щисся – Бурада ися бястякар щаггында цряк сюзляри вя хатиряляр юз яксини тапыр.

        19 чап вяряги щяжминдя (265 сящифя) олан бу китабы эюркямли бястякар, дириъор, педагог, ижтимаи хадим Рамиз Мустафайевин йарадыжылыг енсиклопедийасы кими гябул едя билярик. Чцнки бурада бястякара вя онун ясярляриня аид олан бцтцн фактлар вар. Бу да Земфира Гафарованын бир мусигишцнас –алим кими дярин тядгигатчы олмасына яйани сцбутдур. Октйабрын 28-дя Азярбайжан Бястякарлар Иттифагында Рамиз Мустафайевин анадан олмасынын 85 иллийиня щяср олунан хатиря эежясиндя щаггында сющбят ачдыьымыз бу китабын да тягдиматы кечирилди. Тядбирдя мусиги ижтимаиййятинин нцмайяндяляри иштирак едирдиляр. Чыхыш едянляр –Азярбайжан Бястякарлар Иттифагынын сядри, халг артисти, профессор Фирянэиз Ялизадя, халг артистляри Тофиг Бакыханов, Рамиз Гулийев, ямякдар инжясянят хадими, профессор Аида Таьызадя, сянятшцнаслыг намизяди Лейла Мяммядова Рамиз Мустафайев йарадыжылыьынын мусиги тарихимиз цчцн гиймятли бир мянбя олмасыны гейд едяряк Земфира Гафарованын бястякар щаггында бу китабыны да мусиги мядяниййятимизя йени вя дяйярли бир тющфя кими гиймятляндирдиляр. О да гейд олунду ки, бу китаб щям мцяллифин, щям дя бястякарын йцксяк вятяндашлыьынын вя идейаларынын ифадясидир.

        Ямякдар инжясянят хадими, сянятшцнаслыг намизяди, профессор Земфира Гафарованы мусиги мядяниййятимизя бяхш етдийи бу йени тющфясиня эюря биз дя црякдян тябрик едир вя яминик ки, мусигишцнасын бу йени тющфяси йени ахтарышлара бир кюрпц олажаг.

       

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page