МУСИГИШЦНАСЛЫГ
ИСТОРИЯ С ПРОДОЛЖЕНИЕМ
Ниязи и Нури бей Сеидзаде-Сарьял
Search

МУСИГИШЦНАСЛЫГ
НИЙАЗИ ВЯ ТЦРКИЙЯ МУСИГИ МЯДЯНИЙЙЯТИ
Сурайа АЬАЙЕВА
ИСТОРИЯ С ПРОДОЛЖЕНИЕМ
Ниязи и Нури бей Сеидзаде-Сарьял
МЦАСИР АЗЯРБАЙЖАН МУСИГИСИНДЯ ЙЕНИ ТЯМАЙЦЛЛЯРИН ЯКСИ
Кямаля ЯЛЯСЭЯРЛИ
Г.ГАРАЙЕВИН БИРИНЖИ СИМФОНИЙАСЫ ВЯ С.ПРОКОФЙЕВИН ИКИНЖИ СИМФОНИЙАСЫ: ЙАРАДЫЖЫЛЫГ “ДИАЛОГУ” ПРОБЛЕМИНЯ ДАИР
Лаля КАЗЫМОВА
«СEВИЛ» ОПЕРАСЫНЫН ЪАНР ВЯ ЦСЛУБУ ЩАГГЫНДА
Инара МЯЩЯРРЯМОВА
ГЯЩРЯМАНЛЫГ ЕПОСУНУН ТЯШЯККЦЛ ДЮВРЦНЦН АРАШДЫРЫЛМАСЫНЫН СИНЕРЭЕТИК АСПЕКТЛЯРИ
Камиля ДАДАШ-ЗАДЯ

 


Др. Профессор Нури Сарйал (Сейидзаде)
НИЙАЗИ

       Нийази бей ве Щажер щанымла 1965 йылында, Анкара’да Чайкофски’нин Мача Кызы Операсыны сащнейе коймак ве йюнетмек цзере эелишинде таныштык. Танышмамызла бирликте бцйцк бир достлук башламыш олду. Бераберинде тенор Лцтфийар Иманов’у да эетирмишти, Щерманн ролцнц сеслендирежекти. Эала эежесинден сонра Нийази бейлерин калдыьы еве эитмиш, Щажер щанымын щазырладыьы леззетли йемеклери йемиштик.

        Мача Кызы Операсы’на ен аз цч сефер эиттик. Бир кересинде, операйы йюнетиркен шеклини чекмеми рижа етти. Операйа ара верилдиьинде алт каттаки маестро одасына эиттим: Оркестрада чаланлар эелмиш, онлара сазларыны даща ийи чалмалары ичин юьцтлер вериркен, щепси кулак кесилмиш ону динлийорду. Икинжи кысым башладыьында бен биринжи кеманлар арасына конан бир искелейе отурарак, фотоьраф макинемле ресмини чекийордум.

        Бир сеферинде Нийази ве Лцтфийар’ы Орта Доьу Цниверситеси’не эютцрмцштцм. Етрафы эездиктен сонра, бирликте йцксек бир бинанын цст катындан чам орманы ичиндеки биналара бакты, чок дуйэуланмышты. “Тцрк’цн дцшманлары бу бцйцк есери эюрцнже кысканжындан юлцр” дедиьини щатырлыйорум.

        Евимизде, “Нийази Такизаде Зцлфикароьлу Щажыбейли” шерефине акшам йемеьи вермиштик, унутумаз бир эеже олду. Цниверситемизден Ректюр ве Деканлар, даветлийди. Айрыжа Ащмет Аднан Сайэун, Улви Жемал Еркин, Щасан Ферит Алнар ве Нежил Казым Аксес де даветлийди. Бир ара, Нийази’нин йюнеттиьи “Кюроьлу” Операсы плаьыны мцзик сетимден чалмайа башламыштым. Там Кюроьлу’нун арйасы башладыьында, Лцтфийар мцзик сетини дурдурду ве жанлы оларак арйайы сюйледи. Пенжерелерин жамлары титрийорду! Мущтешем бир эеже олду.

        Бу весилейле Ащмет Аднан Сайэун аилесийле арамызда бир достлук башлады. Аднан бей бени щер заман Нийази’нин йакын акрабасы оларак билди. О да бир Кюроьлу операсы бестелемишти. Нийази’нин “чок эцзел ама кимсе дюрт саат опера динлемез” дедиьини ве Аднан бейин кысалтмалар йаптыьыны щатырлыйорум.

        Истанбул’да булундуьум бир сырада, Нийази оркестрайы чалыштырыйорду. Бир колтуьа отуруп динледим, Аднан Сайэун’ун Кюроьлу операсынын мцзиьи де шащане иди. Есер щер неденсе (санырым оркестра чукурунун кцчцк олмасы неденийле” Ататцрк Кцлтцр Сарайы йерине, Ачык Щава Тийатросу’нда сащнеленди. Цстцмцзден эечен учакларын, сокаклардан эечен отомобиллерин сеси щершейи бербат етти. Чок мерак едийорум, бу есер шимди нереде, неден сащнеленмийор?

        Башка бир эелишинде Нийази Верди’нин Аида Опрерасы’ны йюнетти, Лцтфийар эене баш ролде, Радамес’и сеслендирди. Заман чабук эечти, Нийази ве Щажер щанымы Анкара’да йолжу едеркен, Нийази бана сарылды ве “Аллащ дцшманынын юнцнде башыны юнцне еьмесин!” демишти.

        1979 йылында, Алманйа’дан алдыьым чок эцзел теклифлери реддемедемиш, Щазиран сону итибары иле Орта Доьу Текник Цниверситеси ректюрлцьцнден истифа етмиштим. Анжак бени бу теклифтен даща чок севиндирен, Азербайжан Академилери Башканы Академик (Проф. Др.) Щасан Абдуллайев тарафындан Азербайжан’а давет едилмем олду. Алманйа’йа эитнеден юнже бу давети кабул едип Азербайжана эитмейе карар вердим. Академик Абдуллайев’ле даща юнже танышмамыштым, анлашылан бу давети щазырлайан Нийази иди.

        Майыс айы башында, йаныма ректюр йардымжысы аркадашым Орщан Курал’ы да аларак йола чыктык. Аерофлот учаьы иле Анкара - Истанбул цзеринден Москова’йа учтук. Щава мейданында бизи Сийавуш адында эенч бир асистан каршылады. Бизе бир де отомобил ве шофюр тащсис едилмишти. Йабанжы цниверсите щожаларына тащсис едилмиш бир отеле эютцрцлдцк. Дакика эечмеди Нийази Бакц’ден арады, “щош эелдиниз” деди. Цч эцн Москова’йы эездирдилер. Болшой Тийатросу’нда йер калмадыьы ичин чок юзцр диледилер, онун йерине Кремлин ичиндеки опера бинасында, шимди щатырлайамадыьым бир опера сейреттик.

        Бакц щава мейданына индиьимизде чок щейежанланмыштым; нищайет доьдуьум шещири, белки де доьдуьум еви, одайы эюрежектим. Учактан индик, мердивенин ужунда Нийази бизи беклийорду, бирбиримизе сарылдык. Москова Отели’нде бана цч одалы бир сцит щазырланмышты;ортадаки салонун пенжересинден бакынжа Бакц бцтцн эцзеллиьи иле юнцмдейди. Орщан аркадашыма битишик ода верилмишти.

        Эелдиьимизин илк эцнц, сайын Щ. Абдуллайев’и Азербайжан Академилери бинасындаки чалышма одасында зийарете эиттик. Кендисине “Тцркийе” китабыны щедийе еттим. Ичи Тцркийе’йе аит ресимлерле долу олан китабы алан Абдуллайев щейежанла “Тцркийем” дийерек, коллары арасына алып эюьсцне бастырды.

        Йанымыза, не йазык ки адларыны щатырлайамадыьым ики мищмандар верилмишти. Илк оларак Балащански трен истасйонуна чок йакын олан, доьдуьум еви, Атамын вердиьи адрес ве крокиден, щемен булдук ве аркасындан Азербайжан’ы эезмейе башладык. Учакла, отомобилле Шеки, Шамащы ве даща бирчок йери эездик, Кафкас даьларынын эцзеллиьине щайран олдук.

        Дюнме вакти эелмишти. Нийази, отел одамдаки салонда бир веда йемеьи проэрамламышты. Йемеье давет едиленлер, Щасан Абдуллайев, Решит Бещбутов, Азад Шерифов ве адларыны щатырлайамадыкларымла бирликте секиз киши олмуштук. Ертеси сабащ, щава мейданына эиттик ве Нийази иле ведалаштык... Не йазык ки бу сон ведалашмамыз...

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page