КУЛТУРОЛОЪИ МЯСЯЛЯЛЯР
МУСИГИ ВЯ ТЯРБИЙЯ
Фирянэиз ЩИДАЙЯТОВА
Search

КУЛТУРОЛОЪИ МЯСЯЛЯЛЯР
АЗЯРБАЙЖАН АТАЛАР СЮЗЦ ВЯ МЯСЯЛЛЯРИНИН ТОПЛАНМАСЫ, НЯШРИ ВЯ ТЯДГИГИ ТАРИХИНДЯН
Севинж ЩЯСЯНОВА
МУСИГИ ВЯ ТЯРБИЙЯ
Фирянэиз ЩИДАЙЯТОВА
ИЛЙАС ЯФЯНДИЙЕВ ЙАРАДЫЖЫЛЫЬЫНДА ЖЯНУБИ АЗЯРБАЙЖАН МЮВЗУСУ
Вяфа ХАНОЬЛАН
НИЗАМИ ЭЯНЖЯВИНИН ЯСЯРЛЯРИНДЯ МУЬАМ ЭЮРЦНТЦЛЯРИ
Замиг ЯЛИЙЕВ
ГАРА ГАРАЙЕВИН «ЙЕДДИ ЭЮЗЯЛ» БАЛЕТИ «ЙЕДДЯ ПЕЙКЯР»ИМИШ
Яминя АББАСОВА (ТУНЖАЙ)
ЕСТРАДА СЯНЯТИНИН ИНКИШАФЫНДА ГЯЩВЯХАНАЛАРЫН РОЛУ
Горхмаз ЯЛИЛИЖАНЗАДЯ
РИСУНКИ К МУРАККА – НОВЫЙ ВИД ТВОРЧЕСТВА ХУДОЖНИКОВ - МИНИАТЮРИСТОВ
Лала МАМЕДОВА
УШАГ МУСИГИЛИ ТЕАТР МЯШГЛЯРИНИН ШАЭИРДЛЯРИН НИТГ МЯДЯНИЙЙЯТИНЯ ТЯСИРИ.
Щижран САДЫГЗАДЯ
ЕЛАМ ИНЖЯСЯНЯТИНИН ТЯСВИРИ РЯМЗЛЯРЫ
Мцслцм СЯГГА

 


       Инжясянятин ян чох тясир гцввясиня малик сащяси олан мусигинин тярбийяви ролу щаггында философлар, алимляр, мусигичиляр вя педагоглар чох йазмышлар. Чох гядим заманларда мусигинин естетик-тярбийяви тясири вя ондан истифадянин имканлары щаггында мяшщур шяхсиййятлярин гиймятли фикирляри олмушдур. Гядим Йунаныстанда мусиги мцяллиминя гялби тярбийя етмяк ролу тапшырылырды.

        18-жи ясрин бюйцк бястякары Щ.Щендел дейирди: “Чох тяяссцф едярдим ки, мусигим дцинляйижилярими йалныз яйляндирсин, мян онлары йахшы етмяйя чалышмышам”.

        Л.В.Бетщовен дя мусигини етик вя естетик тярбийя васитяси кими баша дцшмяйи мяслящят эюрцрдц. Мяшщур совет психологу Б.М.Теплов, бястякар-педагог, академик Б.Ф.Асафйев, педагог В.Н.Шатскайа, бястякар-педагог, академик Д.Б.Кабалевски мусигинин тярбийяви ящямиййятини дюня-дюня эюстярмиш вя бу сащядя эюркямли тядгигат ясярляри йаратмышлар. Онларын фикринжя мусиги диэяр инжясянят нцмуняляри кими бядии зювг вя йарадыжы тяхяййцлц тярбийя етмякля бярабяр щям дя щяйата севэи, вятянпярвярлик вя бейнялмилялчилик щиссляринин формалашмасына тясир эюстярир. Академик В.А.Сухомлинскинин фикринжя “Мусиги тярбийясинин вязифяси мусигичи йох, илк нювбядя инсан тярбийя етмякдир”.

        Мусигинин бир инжясянят нцмуняси кими шяхсиййятин формалашмасы вя щяртяряфли инкишафындакы бюйцк ролуну нязяря алараг, онун ушагларын мцхтялиф тярбийя сащяляриня олан тясирини арашдыраг. Мусиги дярсляриндя ушагларын идейа вя мяняви тярбийясинин формалашмасына мусиги ясярляринин динлянилмяси, хорла охумаг, бястякарын щяйат вя йарадыжылыглары иля ялагядар сющбятляр, ейни заманда, мусиги ойунлары васитясиля щяйата кечиртмяк мцмкцндцр. Мусигини динляркян вя йа мащнылары охуйаркян ушагларын щяйаты тямиз вя йцксяк севинжля зянэинляшмяси мяняви тярбийянин формалашмасы цчцн зямин йарадыр. Хош ящвал - рущиййяйя малик ушаьын ятраф мцщитя, ону ящатя едянляря дя мцнасибяти йахшы олур вя онлара тапшырылан ишляри дя бюйцк мямнуниййятля йериня йетирирляр. Яэяр бу хош вя эцмращ ящвал - рущиййя иля йанашы ушагларын мусиги ясярляриня, шеирляря, тясвири сянят нцмуняляриня севэи щисси дя артырса, бу онларда ямяйя севэи щиссини, достлуг вя йолдашлыг щисслярини, садялик, тявазюкарлыг кими кейфиййятлярин формалашмасына тясир эюстяря биляр.

        Мяктяблилярин идейа вя мяняви тярбийясиндя хорла охумаьын чох бюйцк ящямиййяти вардыр. Мусиги дярсляриндя хорла охумаьын тярбийяви тясиринин ики ясас фактору вардыр. Бу факторлардан бири мяктябдя кечилян мусиги ъанрларынын ян ясасы мащнылар, икинжи фактор ися бу мащны материалыны хорла охумагдыр.

        Яэяр ушаг йахшы мащныны севяряк бюйцк мямнуниййятля охуйурса демяли онун мязмуну мяктяблинин дахили аляминин бир щиссясиня чеврилир. Бу о демякдир ки, ушаг ону ящатя едян алямин, щяйатын эюзяллийини сясляр, мусиги васитясиля щисс едир, дуйур вя эюрцр.

        Мяктяб мусиги програмына дахил едилмиш мащныларда вя цмумиййятля республикамызда сяслянян мащныларын яксяриййятиндя Вятяня, халга мящяббят халгымызын космосун фятщиндя етдийи бюйцк наилиййятляр иля фяхр етмяк щисслярини формалашдырмаг цчцн бюйцк имканлар вардыр. Мащны юйрядилмяси вя вокал-хор вярдишляриня йийялянмя просесинин юзц йахшы ушаг коллективинин йаранмасы цчцн зямин йарадыр. Мящз хорла мяшьялялярдя коллективчилик, йолдашлара вя онларын ишдяки зящмятиня щюрмят щиссляри формалашыр.

        Яэяр мусиги мцяллими хорла оху просесиндя жидди вя интизамлы коллектив йарада билирся, онда мяктяблиляр мащныларын мязмунуну даща дцзэцн ифа едирляр. Беля хор коллективи ону динляйянлярдя дя мцяййян щиссляр ойада билир.

        Интизамсыз хор коллективиндя ифа олунан мащнылара мараг вя ушагларда юз эцжляриня инам щисси азалыр. Беля хор коллективляринин иштиракчылары йахшы хор коллективлярини динлядикдя онларда щясяд щисси йараныр.

        Мусиги тярбийясинин мцхтялиф васитяляри вя факторлары бцтцн юмцр бойу йаш хцсусиййятляриндян асылы олараг дяйишир. Яэяр мцяййян сябябляря эюря инсанын ушаглыьы мусигинин вя йа диэяр инжясянят нцмуняляринин системли тясириндян мящрум олубса, бу о демякдир ки, щям дя онун мяняви аляминя мцяййян зяряр вурулмушдур.

        Мяктяблилярин ямяк тярбийяси мясяляляри демяк олар ки, тядрис планына дахил едилмиш бцтцн фянляр васитясиля щяйата кечирилир. Бунунла ялагядар бцтцн фянляр цчцн цмуми проблем ушагларда ямяйя вя ямяк адамларына щюрмят щисси, севэи йаратмаг вя онларда мцяййян ямяк вярдишляри йаратмагдыр.

        Мусиги дярсляриндяки фяалиййят нювляринин щамысы, йяни мусиги динлямя, мащны охума, нот савады, мусиги ясярляринин тящлили мящз мягсядйюнлц, шцурлу ямяк просесиля ялагядардыр.

        Билдийимиз кими мусиги мяшьяляляриндя еля анлар вардыр ки, эярэин шцур фяалиййятини тяляб едир. Мусиги савады, о жцмлядян, нот савады мцяййян анлайышларла ялагядар (сясляр арасында ялагя, лад йцксяклийи вя метроритм вя с.) биликляря йийялянмяйи тяляб едир. Бцтцн бунлары мяктябли сюзлярля, график цсулла, мелодийаны щярякятля охуйа билмялидир ки, бу да йалныз мцяййян ямяк сярф етмякля мцмкцндцр.

        Мусиги фянни иля ялагядар синифдяки мцхтялиф фяалиййят нювляри арасында ян чох рол ойнайан маторика хорла оху, ритмик инкишаф, нотун цзцндян охуйа билмяк кими просесляря бюйцк тясир эюстярир. Ритмик щиссин инкишафы мусиги тялиминдя бюйцк ящямиййятя маликдир ки, бу да ушагларын мцхтялиф ямяк сащяляринин (мяктуб йазма, палтар тикмя, харратлыг вя с.) мядяниййятляринин динамикасынын инкишафына мцяййян тясир эюстярир.

        Билдийимиз кими мусиги дярсляриндя ямяк нювляриндян бири коллектив сурятдя хорла охумагдыр. Бу ямяк ушаглардан низам вя интизам, щамынын цмуми бир ишин бирликдя щяйата кечирилмясиня дцзэцн мцнасибят бяслямяйи тяляб едир. Мащнынын хорла дцзэцн сяслянмясинин мясулиййяти коллективин бцтцн цзвляринин цзяриня дцшцр. Беля ки, бир няфярин хорда хариж охумасы бцтцн коллективин ямяйиня хялял эятиря биляр. Садя мащны материалынын юйрядилмяси мярщяляси чох заман ушаглар цчцн ясл бядии йарадыжылыьа чеврилир. Бу ишлярин нятижяси олараг мащны охума, мусиги динлянилмяси вя онун ятрафында йарадыжы сющбятляр ушагларда хош ящвал - рущиййя йарадыр. Мцяййян мусиги ясяринин ушаглар тяряфиндян гавранылмасы онларда бунун цчцн сярф едилян ямяйя щям дя щюрмят щисси йарадыр.

        Мусиги дярсляриндя ифачынын, бястякарын, мцяллимин ямяйиня щюрмят щисси йаратмаьын бюйцк ящямиййяти вардыр. Ушаглар баша дцшмялидирляр ки, бястякарларын бюйцк зящмят нятижясиндя йаратдыглары инжясянят ясярлярини ифачыларын мцяййян ямяк сярф едяряк динляйижилярин диггятиня чатдырмасы онларын цмуми мядяниййятинин инкишафына сябяб олур. Ушаглара айдын олмалыдыр ки, ясл мянада инжясянят ясяри щеч дя асанлыгла йаранмыр, онун йаранмасы цчцн бястякар иллярля чох бюйцк зящмят сярф едир.

        Мусиги тярбийяси шаэирдлярин физики инкишафына да мцяййян тясир эюстяря билир. Билдийимиз кими, мусиги ифачылыьынын техники жящятдян щяйата кечирилмяси ушаг бядянинин мцяййян органларынын инкишафы вя тякмилляшмяси иля баьлыдыр.

        Мусиги дярсляриндя илк нювбядя хорла охумаьын ушагларын физиолоъи жящятдян саьламлыьына эюстярдийи мцсбят тясириндян данышмаг лазымдыр. Мащны охумагла мцтямади мяшьул олан ушагларын сяс апараты щямишя саьлам олур. Бунунла ялагядар ушагларын сясляринин горунмасынын да бюйцк ящямиййяти вардыр. Мялумдур ки, ушагларын сяслярини мящз фяалиййят просесиндя горумаьын бюйцк ящямиййяти вардыр.

        Дцзэцн мащны охума шаэирдин бядян корпусунун, башынын, ялинин дцзэцн тутулмасындан чох асылыдыр. Бу жцр дцзэцн айаг цстя дурмаг гайдаларына бядян тярбийяси дярсляриндя дя риайят олунур.

        Мусиги мяшьяляляри просесиндя ушагларын няфяс апараты фяаллашыр. Бу аь жийярин йахшы инкишафына, организмин оксиэен иля тямин олунмасына сябяб олур. Лакин хорла охумаг просеси кичик отагда апарылырса онда бу жцр мяшьяляляр ушагларын няфяс апаратына мянфи тясир эюстяря биляр. Мусиги ешитмя иля ялагядар апарылан мцтямади вя интенсив мяшьяляляр ешитмя апаратынын инкишаф етмясиня вя тякмилляшмясиня сябяб олур. Бу жцр мяшьяляляр ушагларда сясин йцксяклийини, эцжцнц, тембрини, узунлуьуну айырд етмяк бажарыьыны, чох заман ися мцтляг мусиги ешитмя габилиййятини йарадыр. Бцтцн бунлар ушаьын физики тябиятинин мющкямлянмясиня сябяб олур.

        Мусиги тярбийяси ушагларын щярякят мядяниййятинин инкишафына да бюйцк тясир эюстярир. Билдийимиз кими, мусиги ритмик щиссинин инкишафы щярякят реаксийалары иля ялагядардыр. Ритмик щярякят мяктябинин эюркямли нцмайяндяляриндян бири Ъак Далкрозун фикринжя мусигинин ритминин гавранылмасы “щярякятин фяал яксини эюстярян мцряккяб бир просесдир”.

        Мусиги дярсляриндя ушагларын мусиги-ритмик щярякятляри билаваситя динлямя, охума вя нот савады мярщяляляринин щяр бириндя щяйата кечириля биляр.

        Сон заманлар мусигидян бядян тярбийяси мяшьяляляриндя тез-тез истифадя олунур. Бу жцр мяшьяляляр физики щярякятлярин мусиги фразаларына уйьун олараг щяйата кечирилмясиня сябяб олур вя ушагларын щярякятляриндя емосионаллыг, ифадялилик артыр, образлылыг йараныр. Бу, щям дя мцхтялиф ямяк просесляриндя щярякят мядяниййятиня мцяййян тясир эюстярир. Бунунла бярабяр мусиги ушагларын ясяб системиня, онун цмуми ящвал - рущиййясиня мцсбят тясир эюстярир. Шян мусигинин йорулмуш инсан организминя эцмращлыг вермяси, арамлы вя аста темпли мусигинин ися сакитлик ящвал - рущиййяси йаратмаьы елмя чохдан мялумдур. Демяли, мусигинин бу вя йа диэяр тясири онун мязмунундан, щансы шяраитдя гавранылмасындан, мяктяблилярин фярди хцсусиййятляриндян чох асылыдыр. Эюрцндцйц кими, мусигидян дцзэцн истифадя етмякля мяктяблилярин бцтцн бядян органларынын саьламлыьына наил олмаг олар. Бунун цчцн репертуар сечилмянин бцтцн принсипляриня, мусиги дярсляринин вя дярсдян кянар мусиги мяшьяляляринин цмуми реъиминя дцзэцн риайят олунмасы ясас факторлардан биридир.

        Мусигинин мяктяблилярин естетик инкишафында да ящямиййяти бюйцкдцр. Билдийимиз кими ушагларын естетик тярбийясиндя ядябиййат, мусиги вя тясвири инжясянят ясярляри ясас рол ойнайыр. Инжясянят ясярляринин гавранылмасы просесиндя ушагларын естетик зювгц, йарадыжы бажарыглары, инжясянятдя вя щяйатдакы эюзялликляри дуймаг имканлары инкишаф едир. Тядгигатлар нятижясиндя мялум олмушдур ки, инжясянят нцмуняляри ушагларын щяртяряфли инкишафына бюйцк тякан верир. Мусиги ясярляри ися ушагларын инкишафынын еля бир сащяси йохдур ки, она тясир етмясин. Дцзэцн тяшкил едилмиш мусиги тярбийяси нятижясиндя йаранмыш йарадыжы-емосионал ящвал-рущиййя ушаг щяйатынын бцтцн жящятляриня тясир едяряк онун характериндя, давранышында вя мцнасибятляриндя тамлыг вя щармониклик йаранды. Мусиги тярбийясиндя ушагларын естетик инкишафы цчцн мусигинин гаврама мядяниййятинин бюйцк ящямиййяти вардыр. Гаврама мядяниййяти дедикдя бир тяряфдян ушагларын мусиги ясяринин мязмуну иля ялагядар щиссляри кечиря билмяси, о бири тяряфдян ясяри гиймятляндиря билмяк, онун айры-айры елементлярини тящлил етмяк габилиййятляри нязярдя тутулур. Мусиги мядяниййятинин цмуми сявиййясиндян вя динляйижинин субйектив хцсусиййятляриндян асылы олараг йухарыда эюстярилян жящятляр бир-бирини тамамлайырлар вя йахуд инкар едирляр.

        Емосионал щисс вя щягиги гиймятляндирилмянин бир-бириня уйьун эялмяси мусиги-естетик тярбийянин ясас проблемляриндян биридир. Мящз бу проблемин щялли ашаьы кейфиййятли мусиги ясярини йцксяк сявиййяли ясярлярдян айыра билмяк габилиййятини инкишаф етдиря биляр. Ушаг йашларындан мусиги-ешитмя тяжрцбяси мусиги зювгцнцн тярбийясиндя ясас рол ойнайыр. Кичик йашларындан юз халгынын мусигиси ящатясиндя олан инсан онлары бцтцн юмрц бойу унуда билмир. Мящз бу мусиги нцмуняляри сонрадан ушаглар цчцн эюзяллийин еталонуна чеврилир. Она эюря дя, яэяр ушаг кичик йашларындан жидди мусиги нцмуняляриндян зювг ала билирся, о бюйцдцкдя дя щямян мусигийя мараг эюстярир.

        Ушаглар мяктябя мцхтялиф сявиййяли мусиги ясярляри иля дахил олурлар. Мящз мусиги дярсляриндя мцяллим ондан яввял бурахылмыш сящвляри арадан галдыра билмяли вя ушагларын бядии зювгцнц дцзэцн формалашмасына наил олмалыдыр. Мялум олмушдур ки, ушаг баьчаларындан эялян ушагларын яксяриййяти мусиги дярсляринин тяляблярини чох тезликля щяйата кечиря билирляр. Ушагларын мусигини гаврамасы вя мусиги зювгц дярсдя мусиги динлямя вя мащны охума просесиндя тярбийя олунур. Мусиги ушагларда щяйата йарадыжы мцнасибяти тярбийя едир, онларын йарадыжы гцввялярини вя бажарыгларыны инкишаф етдирир. Бу барядя М.Горки беля демишдир: “Инсан тябиятжя ряссамдыр. О, щяр йердя, бу вя йа диэяр жящятдян вя щяйатына эюзяллийи дахил етмяйя чалышыр”.

        Мусиги дярсляриндя бязян ушагларда бястякарлыг габилиййяти ашкар олунур. Мусиги мцяллими ушагларда олан бу кейфиййяти тез айдынлашдырмалы вя онун габилиййятинин инкишафы цчцн мцяййян шяраит йаратмалыдыр.

        Беляликля, мусиги дярсляриндя ушагларын мащны охумасы, мусиги динлямяси, ясярлярля ялагядар фикир сюйлямяси, мусиги йазмасы билаваситя мусиги мядяниййятинин инкишаф етмясиня сябяб олур. Мусиги тярбийяси ушагларын дяркетмя габилиййятинин инкишафына да мцяййян тясир эюстярир. Яэяр мусигинин щисслярин тярбийясиня тясириня щеч ким шцбщя етмирся, онун ягли, интеллектуал инкишафа тясири нядянся бир о гядяр дя гиймятляндирилир. Лакин ушаьын инжясянят ясярляриля танышлыьы онун дцнйаэюрцшцнц артырыр, дцшцнмя, фикирляшмя габилиййятини формалашдырыр. Беля ки, мцяййян бир мусиги ясярини динляйиб онун мязмунуну йадда сахламаг цчцн мцряккяб шцурлу ямяк сярф етмяк лазымдыр. Мусиги динлямяси ушагларын узун мцддятли мягсядя йюнялмиш диггятин олмасыны тяляб едир.

        Ушаг мцяййян бир таблойа вя йа щейкялтярашлыг ясяриня тамаша едярся онун мязмунуну бцтювлцкдя вя щямян ясяря тамаша етдийи вахтда гаврайа биляр. Мусиги ясярини ися там баша дцшя билмяк цчцн ону сон нотларына гядяр динлямяк лазымдыр. Демяли, мусиги ясярляринин гавранылмасы тамамиля башга ганунлара табедир. Йаддашын имканларына ясасланараг ушаглар ешитдикляри мусиги ясярляринин мязмунуну образ шяклиндя фикирляриндя тякрарян епизод шяклиндя вя йахуд бцтювлцкдя жанландыра билярляр.

        Яэяр мусиги гавранылмасына мцяййян ядяби ясярин охунмасы заманы гаврама просеси иля мцгайися етсяк эюрярик ки, беля ясярляр бир-бириля сых ялагядя олан сюзляр чохлуьу иля мянимсянилир. Беля бир конкретлилик мусиги ясярляринин гавранылмасында йохдур. Мусиги ясяри мелодийа, фактура, щармонийа, полифонийа, оркестрляшмя кими факторлардан ибарят олур. Бцтцн бу факторларын айры-айрылыгда вя бцтюв шякилдя ушаглар тяряфиндян гавранылмасы тяжрцбяси тядрижян инкишаф етдирилир, бу ися юз нювбясиндя дцнйаэюрцшцнцн артмасына сябяб олур вя мяктяблиляр ягли жящятдян формалашырлар. Мусиги тяяссцратлары тясири нятижясиндя ушагларын тяхяййцлц, фантазийасы фяаллашыр. Фантазийа вя тяхяййцлцн инкишафы тярбийянин ян важиб жящятляриндян биридир. Мяшщур рус щякими вя педагогу Н.И.Пирогов бу барядя беля дейир: “Бизим щяйатда, елмдя вя инжясянятдя ян йцксяк вя ян эюзял шейляр фантазийанын кюмяклийиля, аьыл васитясиля вя чохлары фантазийа вя яглин кюмяклийиля йаранмышдыр. Жясарятля демяк олар ки, ня Коперник, ня дя Нйутон фантазийасыз елмдя щеч бир ящямиййятя малик олмаздылар”.

        Мусиги билаваситя емосионаллыгла ялагядар олдуьу цчцн тясири даща эенишдир.

        Билдийимиз кими, бястякарын йаратдыьы ясярлярдя онун дюврцнцн ритми, щягигяти якс олунур. Беляликля, мусиги ясярини динляйян ушагларда бизи ящатя едян алям щаггында бир анлайыш йараныр. Яэяр илк дяфя мусигийя гулаг асан ушаг щямян ясяр щаггында “хошума эялир” вя йа “хошума эялмир” кими жцмляляр ишлядирся, онун тяжрцбяси артдыгжа о, мусигинин эюзяллийини даща дцзэцн гиймятляндирмяйя башлайыр. Мящз бу жцр ушаглар тядрижян ятраф алями дярк етмяйя башлайырлар. Мусиги ясяринин образлы гавранылмасындан онларын гурулушларынын айры-айры елементляриня, ифадя васитяляриня кечмяк габилиййятляри лап кичик йашларындан ушагларда йараныр. Ушаг билдийимиз кими фикриндя олан мелодийаны охуйа билир. Мелодийанын, щармоник елементлярин, ритмик гурулушларын тякрарян фикирдя жанланмасы просеси щялялик елми жящятдян айдынлашдырылмамышдыр. Лакин илкин мусиги тяжрцбяси бу сащядя мцяййян цмумиляшдирмяляр етмяйя имкан верир. Беля ки, ушаглар динлядикляри мусигинин характери, интонасийанын йухары вя ашаьы щярякяти вя диэяр ифадя васитяляри иля ялагядар сющбятляр едя билирляр. Ушаглар мяктябя эялдикдя мащны охумаг онларын мусиги практикасынын ясасыны тяшкил едир. Мусиги ясяринин мелодийаларынын шцурлу гавранылмасы цчцн нот график йазысынын бюйцк ящямиййяти вардыр. Мяктяблилярин дяркетмя габилиййятини инкишаф етдирмяк цчцн онларын йаддашыны дцнйа мусиги инжясянят нцмуняляри иля зянэинляшдирмяйин ролу бюйцкдцр. Мящз буна эюря дя мяктяб мусиги програмларына ибтидаи синифлярдян башлайараг беля инжясянят нцмунялярини дахил етмяк лазымдыр. Мцхтялиф халгларын инжясянят нцмуняляри иля бярабяр ушаглар щямян халглар, ясярлярин йарандыьы дювр щаггындакы мялуматларла юз дцнйа эюрцшлярини бир гядяр дя эенишляндирир вя биликлярини зянэинляшдирирляр.

        Беляликля, мусиги ясярляринин динлянилмясинин дцзэцн тяшкили вя ифачылыг просеси мяктяблилярин емосионаллыьыны артырыр, ягли жящятдян инкишафына сябяб олур, физики жящятдян саьламлыьы цчцн зямин йарадыр вя ямяйя, ямяк адамларынын ишиня щюрмят щисси ашылайыр. Мусиги ушагларын идейа-сийаси тярбийясинин, вятянпярвярлик вя бейнялмилялчилик щиссляринин формалашмасына да мцсбят тясир эюстярир.

       

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page