ЕТНОМУСИГИШЦНАСЛЫГ
ИФАЧЫЛЫГ СЯНЯТИ КОНТЕКСТИНДЯН ТАРЗЯН ЩЯМИД ВЯКИЛОВУН ЙАРАДЫЖЫЛЫЬЫНА БИР БАХЫШ
Афят НОВРУЗОВ, Адыэюзял ЯЛИЙЕВ
EXPLORING THE HUNGARIAN MAQAM
Sandor SZABO (Мажарыстан)
БАРОК ДЮНЕМДЕН БАШЛАЙАРАК САНАТ ВЕ ТОПЛУМ ИЛИШКИСИ
Бурак ЩОШСЕС (Тцркийя)
КЛАРИНЕТИН ТАРИЩСЕЛ ЭЕЛИШИМИ ВЕ ЙАПЫСЫ
Бесте ЩОШСЕС (Тцркийя)
БЮЙЦК ТАРЗЯН МИРЗЯ САДЫГ ЯСЯД ОЬЛУНУН ЙАРАТДЫЬЫ АЗЯРБАЙЖАН ТАРЫ
Ирадя КЮЧЯРЛИ
ЦЗЕЙИР ЩАЖЫБЯЙЛИ – ТАРИХИ ШЯХСИЙЙЯТ ВЯ МИЛЛИ МУСИГИМИЗИН ЮЛМЯЗ ИДЕОЛОГУ КИМИ
Эцллц ИСМАЙЫЛОВА
МЯММЯД САЛЕЩ ИСМАЙЫЛОВУН ХАЛГ МАЩНЫЛАРЫ ЩАГГЫНДА ФИКИРЛЯРИ
Лейла ЗЮЩРАБОВА
ДАСТАН КОМПОЗИСИЙАСЫНЫН АРАШДЫРЫЛМАСЫНЫН СИНЕРЭЕТИК АСПЕКТЛЯРИ
Камиля ДАДАШ-ЗАДЯ

       Барок юзцнден сарай санаты оларак адландырылыр. Рюнесанс иле Класик дюнем арасында, сойлуларын естетик анлайышыны йансытан дуйарлылык катеэорисидир. Башка бир дейишле, Рюнесанс дюнеминдеки топлумсал ве економик буналыма каршы, сойлуларын кцлтцрел ве санатсал аланда еэеменлиьини илан етмесидир.

        Инэилиз деврими ве Франсыз деврими арасында сакинлик дюнеми вардыр. Алманйа иле Италйа кцчцк пренсликлере бюлцнмцш, баьымсыз девлетлер олан Франса ве Инэилтере кенди араларында вердиклери топрак ве монаршиден ваз эечерек, кюйлц ве щалкы сюмцрмекте бирлешмишлердир. Бунун йаны сыра 16.ве 17. Йцзйылын башларында йазарлар ве шаирлер ачысындан фарклы бир йюн чизмейе девам едеркен, щалк санаты ве попцлер санат, мцзик санаты цзеринден силинмез излер быракмыштыр. Бу дюнемде эелишен йени мцзик бичими, мцзикли драма ве операдыр. Опера кысмен сарайлар ве арситокраси, кысмен де тижари ишлетмелер тарафындан дестекленмектейди. Буна каршын, чалэы мцзиьи, оркестра, ода мцзиьи эиби мцзик фикирлери йаваш йаваш эелишме кайдедийорду. Франса’да Луллй сайесинде опера санаты эелишме кайдетмиш, ве ‘щалка ачык опера’ башламыштыр. Инэилтере’де опера Италйан еткиси алтында олмасына каршын, Пуржелл сайесинде мелодик нителиклерле деьер казанмыш ве чалэы мцзиьи, оркестра, ода мцзиьи, динсел мцзик де эелишим саьламыштыр. Щалкла бцтцнлешмейе башлайан мцзик, аслында мцзисйенлерин ве диьер санат далларынын професйонел амачла щалка йюнелмеси деьил, щалкын щер кесиминин санатын бцтцн далларына йюнелмеси оларак адландырылабилир. Там оларак мцзиьин щалкла бцтцнлешмеси ичин 19. Йцзйылы беклемек эерекмиштир.

        18. йцзйылын санат анлайышы, сарай санатымы, сойлуларын тюренсел, эюркемли ве аьыр щавасына дуйдуьу еьилимин йумушамайа башламасы ве ичтенлиьин, инжелиьин юн плана чыкмасыдыр. Мимари’де бу санат анлайышына ‘Рококо’ мцзикте исе ‘Стйле Эалант’ оларак адландырылмыштыр. Рококо санаты, аристокраси ве орта сыныфын цст кесиминин санатыдыр. Юзцнде сарай санатынын чюкмеси иле башламыш, онун йерини алан зенэин сыныфын беьенисини йансытмакдатыр. Йени йашам йерлери шатолардан даща чок юзел конаклар олмуш, сарай ичерисинде вар олан шатафат йерини даща саде бир щале быракмыштыр. Рококо даща пащалы деьерли, даща парлак бир санат дурумуна эелиркен, дуйэусаллык, инжелик, йумушаклык ве тинселлик казанмыштыр. Бир йандан сосйете санатына дюнцшмесини каршын, бир йандан да орта сыныф беьенисини де казанмыштыр.

        Айдынланма чаьы оларак билинен дюнем, топлумсал йашамдаки деьерлерин деьишмеси ве йетерсиз калмасы сонужу йени дцшцнжелерин ортайа чыкмасы ичин верилмиш бир аддыр. Йцзйылын сонларына доьру патлайан Франсыз деврими, йени дцшцнжелерин топлумсал ве сийасал чеврелере емпозе едилмек истенмесинде доьмуштур.

        Айдынланма, аслында инсанын дцшцнме ве деьерлендирмеде ве эеленеклере баьлы калмактан куртулуп, кенди аклы, кенди эюрэцлери, кенди дцшцнжелеринин айдынланма фикри иле бцтцнлешмеси оларак юзетленебилир. Йцзйылын илк йарысында еэемен олан сарай кцлтцрцнден, сойлуларын беьени анлайышыны темсил еден Рококо стилинден копулмуш ве18.йцзйылын сонларында Аврупа’да еэемен олан тек санат анлайышы ‘Буръува санаты’ ортайа чыкмыштыр. Бунунла берабер кцлтцрел ве санатсал деьерлери орта сыныфын белирледиьи дюнем башлайажак ве орта сыныф тамамийле сойлуларын йерини алажактыр.

        Ески мцзиктеки изле минлер юлчцлц ве контроллцйдц. Мцзик сцрекли иниш, чыкышлар, эерилим ве чюзцмлер, анлатым ве эелишимлерле инсаны уйарыр, щейежанландырыр. Бестежи, топлумун илэисини чекмек ичин даща еткилейижи йоллара башвурмасы эеректиьини анламышлар ве даща еткилейижи ве кесин сонучлар йаратажак сонучлара йюнелмишлердир. Бестежилер есерлерини сцрекли оларак йениленен, даща эюркемли, даща белирэин ве эцчлц ифаделер кулланарак йазмайа йюнелмишлердир.

        Даща юнжеки санаты дестеклейен санатчылар, артык йерини едебийатта, фелсефеде, ресимде, мцзикте йерини орта сыныфа быракмыштыр. Сарайдан чыкан ве юзел салонларла щалка танышан ве бцтцнлешен мцзик, чешитли кент консерлери дцзенлейен дернеклер сайесинде, орта сыныфа юзэц бир мцзик эелишмекте иди. Динлейижилерин пара каршылыьы консер излемелери сонужу, айны эазете, дерэи, йайын евлеринин олуштурдуьу едебийат пазарына бензейен бир мцзик црцнлери пазары олушмасыны саьламышлардыр. Орта сыныф артык мцзиьин баш мцштериси конумуну алынжа, мцзик орта сыныфын туттуьу ен юнемли санат тцрц олмуштур.

        Орта сыныфта олушан консер топлумунун ортайа чыкмасы иле санатсал еткинликлерин доьасы эереьи санатчынын топлумсал дуруму деьиштиьи эиби, мцзик йапытлары да йени бир йюн казанмыш, бестежи, тцм йапытлары ичинде, бирейсел оланын юзел бир анлам ифаде етиьине инанмыштыр. Ысмарлама йапытлар иле консер мцзиьи арасындаки фарклар эереьи, щалк ичин йазылан йапытларда даща чок юзен эюстерилмеси эеректиьи эиби, титизлик ве олдукча бцйцк бир сунуш бичими де олмасы эерекмектейди. Бу дурумда санатчы, бестежи щем щалкы эеректиьи кадар дойурабилмек щем де юлцмсцз йапытлар быракма эерексиними дуймушлардыр. Бу дурум сонужу эерчеклешен мцзик тижарети, бестежилер ичин башлыжа эелир кайнаьы щалини алмыштыр.

        Франсыз деврими щарекети 1794 йылына кадар сцрмцш, девримин олушмасына неден олан дцшцнсел ве кцлтцрел акымлар топлуму, Аврупа’йы, дцнйайы щатта инсанлыьы узун йыллар еткилемиштир. Юзэцрлцк ве ешитлик илкелери модерн улусларын ве девлетлерин темел слоэаны щалине эелмиш, демокрасинин де темеллерини олуштурмуштур. Демократик дцшцнже санатын бирчок далында олдуьу эиби, мцзикте де олмасы эерекен йере эелмиштир. Санатын щер далы эидерек, сарай салонлары санатында чыкып, щалка инмейе девам едийорду. Франса’да башлайарак йцкселмейе девам еден бу щарекет эидерек бцтцн Аврупа цлкелерине йайылмайа башламыштыр.

        19. йцзйыла эелиндиьинде Романтизм Чаьы ортайа чыкмыш, 100 йылы капсайан бир заман дилими ичинде эелишмиш, деьишим эюстермиш ве кенди ичинде дюнемлере айрылмыштыр. Еркен, йцксек ве эеч романтизм оларак эюрцлмцштцр.

        Романтизм, бирейселжилиьин эелишмиш танымы олмуш, мцзик нередейсе садеже орта сыныфын бир малы дуруму щалини алмыштыр. Оркестраларын, шатоларла сарайларын шюлен салонларында чыкып орта сыныф тарафындан долдурулан консер салонларына эечмеси эиби, ода мцзиьи де сойлуларын салонларындан чыкып, орта сыныфын чалышма одаларына кадар эирмиштир. Мцзик еьленжелерине эидерек даща бцйцк илэи дуймайа башлайан китлелер, даща щафиф, даща бцтцн щалинде олан, даща аз кармашык мцзик истемишлердир.

        19. йцзйылын икинжи йарысына эелиндиьи заман топлумсал олайларын сийасал аланда йоьунлук казандыьы, долайысыйла дцшцнже ве санаттаки йени акымларын бирбирлерийле йарыштыьы бир дюнем башлар. Топлумлар, олайларын эидишаты доьрултусунда, бирейселлик фикри эит эиде санатын щер далында юнемини йитирмейе башламыштыр. Буна каршыт базы акымлар ортайа чыкмыш, бунлар даща маддежи, эерчекчи ве доьалжы акымлар оларак санат далларына эириш йапмайа башламышларды. Топлум ичиндеки ешитсизлик бирчок санат далы тарафындан икилимлер йашанмасына неден олмуштур. Бу икилем бирейселлик ми йокса топлумсал олэу му олмасы эеректиьи иле илэили фикир, бир чок санат далы ичин учурум олушмасына неден олмуштур.

        19.йцзйылын икинжи йарысында эюзленен ен юнемли олушум ‘санайи деврими’ эерчеклешмиш, бу санатсак анламда беьени дцзейинин деьишимине неден олмуш, бу эерилейиш, щафиф мцзиьин ве данс мцзиьинин йайылмасыны саьламыштыр.

        19. йцзйыл тцн Аврупа цлкелеринде улусал билинжин вар олдуьу ве йайылдыьы бир чаьдыр. Бу дюнем ичерисинде эелишмиш олан сийасал деьишикликлер ве санатсал деьишикликлер, бирчок улус тарафындан, улусал билинч фикрини бенимсенмесине ве кцлтцр ве санат далларына да еткиси олмуш бир йцзйыл олмуштур. 19 йцзйылын сону, йени бир акымын доьушу иле ‘изленимжилик’ фикри белирмейе башламыш, башта топлумун ве санат чевресинин бир чок кесиминде фарклы алэыланмыш ве бир сцре бенимсенемемиш, факат эелишмекте олан чаьа айак уйдурмасы эереьи кабулленилмеси заман алмыштыр. Башта ресимде, мцзикте ве едебийатта изленимжилик фикринин эенел юзеллиьи, щалка юзэц бир акым олмайышыйды. Эенел оларак бакылдыьында Изленимжилик, титизлиьи, цсттен бакан бир инжелиьи темсил етмиш, эетирдиьи дуйарлылык, ‘сыраданлыьа’ алышык кишилер тарафындан анлашылмасы зор бир бичим,тарз,дуйэусал бириким ве кишисел фикирлерин аьырлыкта олдуьу бир стил олдуьу ичин аристократ бир чизэи чизмиш, топлум ве щалктан узак дурмуштур. Анжак бу стил сойлулар тарафындан деьил, буръувазинин орта ве алт кесимлеринден эелен санатчылар тарафындан йаратылмыштыр. Эенел оларак кцлтцрел ве санатсал оларак бу дюнемдеки санатчыларын бирчоьу топлумсал сорунларла йцз йцзе калмак истемемиш там анламыйла кендилерине юзэц бир йол чизмишлердир.

        19. йцзйылда, мцзик тарищини топлумсал олайлар ве топлумсал санатсал, кцлтцрел, сийасет ве сцрекли оларак деьишмекте ве эелишмекте олан акымлара вердиьи тепкилерин деьерлендирилдиьи бу эенел черчеведе, бестежилерин, рессамларын, едебийатчыларын чизмиш олдуклары йоллар каршылыклы оларак, эелишмекте олан чаьа насыл щазырландыклары еле алынмыштыр.

        20.Йцзйыл;

        20.йцзйылда мцзик, ‘йени мцзик’ оларак адландырылмайа башламыш, 300 йылдан бери кулланылмакта олан ‘тонал мцзик’ иле тцм баьларыны копарарак, мцзик тарищинде ‘тон дышы мцзик’ оларак йер алмайа башламышты. 20 йцзйыла эенел оларак бир эюз атылдыьында, билим, текнолоъи, топлумсал йашам, санат ве даща бир чок каврам бу йени акыма айак уйдурарак щер бири кенди аланларында сычрайышлар йашамыш ве юзелликле санатын бцтцн даллары ве билим калыпларын дышына чыкылмыштыр. Бир чок акымы бцнйесинде барындырмыш олан 20.йцзйыл, юзелликле санатсал анламда щызлы деьишимлерин эюзлендиьи бир дюнем олмуштур.

        20.йцзйыл ески чаьларда йер алан акымлар эиби щерщанэи бир сыфат иле адландырыламаз. Юзелликле юнжеликле ресим санатында белирэин шекилде ‘Дышавурумжулук’ оларак белирмейе башлайан каврам, дыш дцнйайы санатчынын, кишисел алэылама бичимийле деьерлендирмеси, санатчынын ич дцнйасы ве бастырылмыш дуйэуларынын, билинчалтынын йансыттыьы бир ортам сюз конусудур. Мцзик санатындаки ен юнемли юзеллиьи, уйумсуз сеслерин олмасыдыр. Бу уйумсуз сеслерим олушмасы, даща юнжеки йцзйылларда йерлешмиш олан уйумлу сес каврамларынын бу йцзйыл ичерисинде эидерек силинмеси, бу йцзйылда даща кишиселлешерек, даща йалын ве эерчеклерин йансытылдыьы бир дюнемдир. Санатын щер далында бу йцзйыл бирчок етки быракмыштыр ки буну юнжеликле ресим санатында эюрмек мцмкцндцр. О эцне кадар алыша эелмиш бцтцн каврамларын ве деьерлерин йыкылмасы, мцзикте, тоналите, мелоди каврамларынын деьишмеси, шиирде, имэелерин эидерек кулланымдан калкмасы эиби башлыжа белирэин юзелликлер эюзе чарпмактадыр. Модерн санатта ен юнемли каврам, йапылан щер шейин щислере дайалы деьил, даща йалын ве акылла йапылмасы эеректиьи дцшцнцлмцш ве уйэуланмыштыр. Мцзик эидерек кенди санат дисиплининин дышына чыкарак, текникте, стилде, бичимде, ичерикте тцм эеленексел кураллар чюкмейе башламыш, диьер санат даллары иле даща фазла баьлантылы олмуш ве чешитли кцлтцрлерле эелишимине девам етмиштир. Чешитли сентетик сеслер кулланылмыш, енстрцман дышында да доьадан сеслерле мцзик йапылабилежеьи савунулмуш, учак, араба, ве чешитли неснелерин сеслери кайыт едилерек есерле ичерисинде кулланылмыш, щатта сессизлик биле бир мцзиксел арач оларак кулланылмыштыр.

        20. йцзйыл юзелликле ЫЫ. Вийана окулу темсилжилеринден Сжщоенберэ, Албан Берэ, Антон Wеберн эиби бестежилер тарафындан бу йцзйыла ышык тутажак эелишмелер ве йениликлер йапан бестежилерин вар олдуьу, 12 тон мцзиьи эиби стиллерин ортайа чыктыьы бир дюнемдир. 12 тон мцзиьи де кенди ичерисинде белли кураллар ичермектедир. Бу системе эюре бестежи кроматик эамдаки 12 нотайы дизерек бир дизи олуштурур, бунлардан щичбири ютеки 11 нота эечмеден икинжи кере текрарланмаз, бестежи бу йаздыьы дизийи терстен текрар едебилир, щер нотанын ютеки иле аралыьыны терс чеврилерек бир кез даща йазылабилир ве буну да сондан башлайарак баша доьру йазарак уйэуланабилир.

        АРНОЛД СЖЩОЕНБЕРЭ

        20 йцзйыл мцзиьинин ен юнемли йениликчилеринден бири ве 12 сес йюнтеминин булужусу оларак билинен бестежи 13 Ейлцл 1874 тарищинде доьмуштур. 20.йцзйыл мцзик дилинин деьишими олмуш, о эцне кадар билинен тонал системин йерине, тоналите каврамынын олмадыьы, атонал системин эелишмесине юнжц олмуш, йени мцзик стилини, модерн композисйон текниклеринин эелишмесинде ен башта йер алмыш бир бестежидир. Тоналитейи пекиштирижи тоник, доминант, сансибл дережелери эиби цстцн йада щакимийети олан дережелер йоктур. Атонал мцзикте кроматик дизиде булунан 12 нота бирбирине каршы ешдеьердир. 12 деьишик нота бир октав ичерисинде сербестче факат тонал бир етки йаратмайажак шекилде бир дизи олуштурур. Бестежи есер башында белирледиьи бу дизийи, есер ичинде белирледиьи кураллара эюре кулланыр. Пренсип оларак басит эиби эюзцкен бу систем йаратыжылык ачысындан кармашык бир йапы ичермектедир.

        Сжщоенберэ, 12 тон текниьини деьишик тцрлерде йазмыш олдуьу йапытларында кулланмыш, айрыжа бу систем дышында да тонал мцзикте йазмыштыр. Бестежилиьи дышында да диьер санат далларындаки аркадашлары сайесинде ресим, едебийат щейкел эиби бирчок санат салынла уьрашмыштыр. Йакын санатчы достлары иле бирликте савундуклары дцшцнже доьрултусунда, эеленеклерден узаклашарак даща бирейсел, ичлеринден эелени даща юзэцрже ифаде едебилменин йолларыны арамышлардыр. Илк бесте денемелери оларак 3 пийано парчасы йазмыштыр. 1897 йылында илк йайлы куартетини бестелемиш ве Вийана’да сеслендирилен бу есер илэи эюрмцштцр. Айны йыл Шан ве пийано ичин бестелемиш олдуьу есери де бцйцк тепки алмыштыр. ‘Айдынланан эеже’ адлы есери бир башйапыт оларак деьерлендирилмиш, армоник йаклашымларыйла Wаэнер еткиси ташыдыьы сюйленмиштир. Бестежинин тьмь иле дышавурумжу илк йапыты 1909’да йазмыш олдуьу, шаир бир аркадашынын дизелерине дайалы ‘Асма Бащчелер Китабы’ адлы дюнэцсцдцр. Бестежи бу шаркыларла алышаэелмиш естетик анлайышы йактыьыны ачыкламыштыр. Юзелликле 13. Шаркы щичбир тоналите ташымадыьындан, атонал танымына верилмиш илк юрнеклерден бири оларак деьерлендирилебилир. Оп. 11но.1 сайылы пийано есери баштан сона там анламыйла атонал олан илк йапытыдыр.

        1914-1923 йыллары арасындаки дюнем сускунлук дюнеми оларак адландырылабилир. Бу дюнем ичерисинде йени мцзик системи цзеринде дцшцнже бирикими саьламыш бу дюнемден сонрада 12 тон мцзиьини кенди ичерисинде базы кураллара баьлайабилежеьини белирлемиштир. Юнжц бир бестежи оларак Сжщоенберэ’ин йараттыьы чалышмалары цч евреде инжелемек мцмкцндцр. Биринжи евре Оп.1 ики шаркы ичин йаздыьы есерден, 2. Йайлы куартетинин сеслендирилдиьи дюнеме кадар узанмактадыр.(1898-1908). Юзелликле бу дюнемде бестежи тонал армонинин сынырларыны олдукча зорламыштыр. Икинжи евре 1908-1924 йыллары ичерир ве Оп.22 оркестра ешликли дюрт шаркы ичин йаздыьы есер иле сон булур. Сон дюнем исе бестежи темел дизи анлайышына баьлы калмыш, ама дизиселлиьи даща ращат кулландыьы еселер йазмыштыр. (1923-1951). Бестежи кедини шюйле ифаде етмиштир. ‘Илк йолуму ачам Бажщ ве Мозарт даща сонра Беетщовен, Бращмс ве Wаэнер олмуштур. Сжщуберт, Мащлер, ве Мах Реэер’ден чок шей юьрендиьини ифаде етмиштир. Эидерек эелишмекте олан чевресиде йер алан ве сундуьу бу йени мцзик стилини дестеклейен Албан Берэ ве Антон Wеберн бестежинин олуштурдуьу бу йени мцзик фикрини дестеклемишлердир.

        АЛБАН БЕРЭ

        Атонал мцзиьин юнжцлеринден олан бестежи, йаратыжы чалышмаларынын фелсефеси оларак щцманист йаклашымлары бенимсейен, дуйэусал йцжелиши дерин бир лиризм иле верен, илк эенчлик йылларында шаир олмак истемиш, Мащлер’ин мцзиьине дуйдуьу щайранлыкла бестежи олмуштур. Сжщоенберэ иле таныштыкран сонра онун юьренжиси олмуш, даща сонрада Wеберн’ин катылы иле де йени бр юнжц мцзик каврамынын цчлц кадросуну олуштурмушлардыр. Бу олуштурдуклары бестежи щарекетини де ЫЫ. Вийана окулу адыны вермишлердир. Бестежи кыса бе аз сайыдаки йапытларына раьмен, 20 йцзйылын ен еткили ве юнемли бестежилеринде бири олмуштур. Сжщоенберэ’ден единдиьи юьретилер ве метотлар доьрултусунда сербест атонал тцрц эелиштиререк ‘пассажалиэа’, ‘рапсоди’, сонат эиби класик формлары да кулланарак есерлер йазмыштыр. Айны заманда романтик еьилимли, дуйарлы бир мцзик дили кулландыьы бестелерийле айны еколц девам еттирмиштир.

        Албан Берэ’ин илк атонал йапытлары, Щеббер ве Момберт’ин дизелерине дайалы бир шаркы деметидир. Даща сонра эцнцмцзде де сык сык чалынан ‘Wоззежк’ операсы, чаьымызын ен юнемли операларындан бири олуп 12 тон йюнтеми иле йазылмыш бир башйапыт оларак адландырылабилир. Бу операнын ен юзелликлеринден бири де, атоналитенин класик формлар ичерисинде кулланылмасыдыр. Берэ’ин додекафоник системи Сжщоенберэ’ден даща ийи бир уйэулайыжы ве дцшцнже бакымындан Мащлер’е даща йакын олдуьу эюрцлцр. Аслында 12 тон йюнтемини щцманист йаклашымы долайысыйла каты кураллар ичерисинде уйэулайамадыьындан ве Р.Страусс ве даща юнжеде сюйледиьимиз эиби Мащлер эиби бестежилерин тонал анлайышыны кенди бестелеринде денэелейен бестежи, ЫЫ. Вийана Окулунун ен ылымлы цйеси, каты эеленекчилер тарафындан ен колай кабул едилен бестежи олмуштур.

        АНТЕН WЕБЕРН

        Чаьымызын мцзиьине йюн верен йениликчи бестежилеринден бири оларак анылдыьы щалде Wеберн, йашамы бойунжа Авустурйа сынырлары ичинде бир эруп мцзик узманы тарафындан ювцлмцштцр. Бестежилиьи йаны сыра, Оркестра шефи ве Мцзиколоэ оларак та мцзик тарищинде илк кез билимсел оларак илэилемем бир бестежи оларак юнемли бир йере сащиптир. Wаэнер’ин мцзик дилини юьренмеси кендисине есин кайнаьы олмуш ве 1901’ден башлайарак йаздыьы шаркыларыны Сжщоенберэ’е сундуьунда, йалына качмайан кармашык ве дерин бир доку юрмейе щазыр олдуьуну эюрмцштцр. Илк дюнемлеринде йазмыш олдуьу есерлерде, тонал армони ичерисинде чешитлеме йюнтемлери кулланмайа башладыьы эюрцлмцштцр. Мцзик тарищи еьитими сцресинже, Рюнесанс бестежилеринден сон дереже еткиленмиш, Канон йюнтемини кенди бестелеринде кулланмыштыр. Щитлер реъиминин еткилери Авустурйа’ да да эюрцлмцш, Wеберн’ин мцзиьи ‘Деъенере санат’ ады алтында езилмиш, есерлеринин чалынмасы йасакланмыш ве оркестра йюнетижилиьи енэелленмиштир. Бестежилиьи, Сжщоенберэ куралларыйла бесленен Wеберн, есерлерини йазаркен юз оланы ен кестирме ве ен долайсыз бичимде верме туткусу долайысыйла аз сайыда есер цретмиштир. Эенчлик дюнемлеринде йазмыш олдуьу ве Оп. Нумарасы оламайан композисйонлары бир йана топлам 21 есер бестелемиштир. Сжщоенберэ’ин нителемесийле, ‘бир сайфа ичерисинде кожаман бир роман’йазабилме юзеллиьи кушкусуз Wеберн’ин башта эелен юзелликлеринден биридир. Есерлерин бакылдыьы заман сыкча кулланмыш олдуьу ‘сусмалар’ын не кадар юнем ташыдыьыны вурэулайан бестежинин бир диьер юзеллиьи исе, мелодик чизэинин деьишик енстрцманлара даьытылмыш олмасы, оркестрасйондаки тутумлулук ве юзендир. 1928’ден сонра контрпуан йазысы эидерек саделешмиш, 12 тон текниьине йени бир форм казандырмыштыр. Оркестра шефлиьи долайысы иле есерлеринде, енстрцманларын деьишик тыны фаркларындан йарарланарак ренкли, инже, дуйэусал бир йапы олуштурмуштур. Wеберн’ин мцзиьи, Стожщаусен, Боулез, Мадерна ве Стравинскй’и еткилемиштир. Симетрик йапы, бир дизи нота бир дизи сес ренди илкеси есерлеринин бариз юзеллиьи олмуштур. Бу илкейе эюре, мотифлерин щер ики йада цч нотасыны деьишик бир енстрцмана чалдырарак, деьишик тынылардан олушан, чок ренкли бир езэи елде етмиштир.

        Wеберн ве Беэ юьретменлери Сжщоенберэ’ин тоналитеден, атоналитейе эечишини йакындан излемиш ве щершекилде йанында булунмушлардыр. Берэ’ин юнжеки дюнемим пост-романтизмине дюнцк таврына каршын, Wеберн тамаман эележеье йюнелмиштир.

        Сонуч оларак кцлтцрел, санатсал ве топлумсал оларак 20. Йцзйыл диьер йцзйыллара эюре бцйцк деьишимлерин, фарклылыкларын, эелишимлерин ортайа чыктыьы бир дюнем олмуш, санатын бцтцн далларыны эечмише назаран даща бирейсел ве акыжы бир зищнийетле сцрдцрцлмеси эеректиьини савунулмуш, щер бири кенди далында бцйцк булушлара имза атмыш деьерли инсанларын олдуьу бир йцзйыл оларак тарищтеки йерини алмыштыр.