ПОРТРЕТЛЯР
ДЦНЯНДЯН БУ ЭЦНЯ
Сяадят ТЯЩМИРАЗГЫЗЫ
Search

ПОРТРЕТЛЯР
ЙАРАДЫЖЫ УЬУРЛАРЛА ДОЛУ ЩЯЙАТ.
АРИФ МЯЛИКОВ - ТАРИХ ВЯ МЦАСИРЛИК

Айтян ИБРАЩИМОВА
АРИФ МЯЛИКОВУН ЙАРАДЫЖЫЛЫЬЫ
Щумай МАНСУРОВА
ДЦНЯНДЯН БУ ЭЦНЯ
Сяадят ТЯЩМИРАЗГЫЗЫ
МУСИГИЧИ-РЕФОРМАТОР
Ариф МЯЛИКОВ
ЗАМАНЫН ФЮВГЦНДЯ
Камиля ДАДАШЗАДЯ
ЛИЧНОСТЬ ГРАЖДАНИНА И МУЗЫКАНТА
Тамилла КЕНГЕРЛИНСКАЯ
МУДРЫЙ ДОБРЫЙ НАСТАВНИК И ДРУГ
Агигат МАГЕРРАМОВА
ШТРИХИ К ПОРТРЕТУ МАСТЕРА
Эльмира МУСТАФАЕВА
МЦЯЛЛИМ – УСТАД
Фяган ЩЯСЯНЛИ
БЯСТЯКАР КАМАЛ ЯЩМЯДОВ
Бянювшя РЗАЙЕВА
ВИДНАЯ АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ ПИАНИСТКА, КОМПОЗИТОР И ПЕДАГОГ
К 85-летию Эльмиры Назировой

Марьям ЮСИФОВА
ЮМРЦН 60- жы БАЩАРЫ
(Фяттащ ХAЛЫГЗАДЯ - 60)

Сийавуш КЯРИМИ

 


       Дцняндян бу эцня йол алыб эялян бир зийалыдан, бир сянят фядаисиндян, бир ел аьсаггалындан сющбят ачажаьыг. Ону таныйанлар чохдур. Онун таныдыглары ися даща чохдур. Чцнки бцтцн шцурлу щяйатыны инсанларын юмцр йолуну излямяйя, юйрянмяйя вя бу юйряндиклярини тяблиь етмяйя щяср едиб. Бир сюзля, гящряманымыз юз юмрцндя нечя-нечя инсан юмрц йашайыб. Яслиндя она беля бир юмрц бяхш едян сечдийи ъурналист пешясидир. Сянят ися санки щяр бир инсанын юмрцня юлчцлцб-бичилмиш гисмят пайыдыр, алын йазысыдыр. Беляжя, биз дя ямякдар ъурналист Телман Гарайевин юмцр йолуна нязяр салырыг:

        Телман Фярман оьлу Гарайев 1934-жц илдя Аьдам районунун Саржалы кяндиндя анадан олуб. 1961-жи илдя Азярбайжан Дювлят Университетинин (БДУ) ъурналистика факцлтясини битириб. Онун ъурналист кими илк фяалиййяти «Азярбайжан пионери» вя «Азярбайжан эянжляри» гязетляринин мцхбири олмасындан башлайыр. Эетдикжя даща эениш мювзулара мцражият едян Телман Гарайевин тяжрцбяси дя артараг онун аудиторийасыны да эенишляндирир. Беляликля Телман мцяллим «Ядябиййат вя инжясянят» гязетиндя 7 ил шюбя мцдири вязифясиндя чалышыб.

        1975-жи илдян 2006-жы иля гядярки дювр ися Телман Гарайев йарадыжылыьынын ян парлаг иллярини юзцндя ещтива едир. Чцнки бу онун Азярбайжан Телевизийа вя Радио верилишляри ширкятиндяки фяалиййяти дюврцдцр. Яввялжя, телевизийанын мусиги редаксийасында баш редактор, сонра радионун мусиги редаксийасында мцавин вя даща бир нечя вязифялярдя чалышан Телман Гарайев юзцнцн сянят севэиси, истедад вя зящмяти иля юз цслубуну йарада билмишди. Сяси -сюзц дяриндян дуйан вя бу дуйьуну эениш аудиторийайа пешякарлыгла чатдыра билян Телман мцяллим даим йарадыжылыг ахтарышларында олуб. Бу йолда ися она мусиги бялядчилик едиб. Бяли, Телман мцяллими диэяр ъурналистлярдян фяргляндирян дя еля бу жящятидир. Беля ки, онун мцражият етдийи ян башлыжа мювзу мящз мусигидир. Айдын мясялядир ки, поезийа вя мусигинин бешийи Гафгазын Консерваторийасы олан Гарабаьда доьулуб, бойа-баша чатан бир инсан мцтляг мусигини севмялидир. Амма, Телман мцяллим цчцн бу ади севэи дейилди. О, бялкя еля ъурналистиканы да мусигийя эюря севмишди. Одур ки, ъурналист ихтисасына йийялянмясиня бахмайараг мусиги онун щяйатынын айрылмаз бир щиссяси олмушдур.

        Мялум мясялядир ки, инди щамы мусигидян йазыр вя мусигидян данышыр. Телман Гарайевин мусигийя севэиси, милли вя профессионал мусигимизи тяблиь етмяси ися бу эцнля мцгайися олунмаз дяряжядя пешякар сявиййядядир. О, щятта Консерваторийада мусиги тящсили алмаьа да жящд едиб. Йалныз щармонийа, солфежио кими сырф мусиги терминляриндян ибарят фянлярин нязяриййяси цзря тящсил алмамасы ону бу тядрисдян кянарлашдырыб. Амма, бу щеч дя Телман мцяллими юз амалындан узаглашдыра билмяйиб, ону рущдан салмайыб. Мусигийя олан севэисини ъурналист гялями иля бяйан едян Телман Гарайев мусиги хязинямизин зянэинляшмясиндя фяал иштирак едиб. Онун Азярбайжан телевизийа вя радио верилишляри ширкятиндяки чохиллик вя уьурлу фяалиййяти дейилянляри тясдиг едир. Мящз Телман мцяллимин бу хидмятляри онун эениш йарадыжылыг ирсини юзцндя ещтива едир. Одур ки, биз дя щямин хидмятлярдян бир гядяр эениш данышаг.

        Телман Гарайев щяля «Ядябиййат вя инжясянят» гязетиндя ишлядийи вахтлардан телевизийа иля ямякдашлыг едяряк «Сюзлц-няьмяли гонаглар» адлы верилиши иля о, щям мцяллиф, щям дя апарыжы кими юз фикирлярини, мусиги щаггында дцшцнжялярини гонаглары олан мусигичилярля вя тамашачыларла бюлцшярди. Телевизийа ишиня бяляд олан Телман Гарайевин йарадыжылыьынын ян мящсулдар дюврц дя мящз еля телевизийа иля баьлыдыр. Амма, ону да демялийик ки, Телман Гарайевин фяалиййяти дя телевизийанын инкишафына тякан вериб. Беля ки, о, Азярбайжан телевизийасында мусиги верилишляри редаксийасынын баш редактору оларкян «Романс ахшамы», «Халг инжиляри», эянж ифачыларын тягдиматы иля баьлы «Таныш олун» вя бу кими йени верилишляр ефиря вясигя алыб. Телман Гарайевин верилишляри милли вя профессионал мусигинин тяблиьи вя тядгиги йолунда бюйцк ящямиййят кясб едир. Гожаман ъурналистля сющбятляримиздян бязи мягамлара нязяр йетиряк: «О илляр улу юндяримиз Щейдяр Ялийевин Республикайа рящбярлик етдийи бир дювр иди. Билдийиниз кими, бу дащи шяхсиййят даим халгын рифащынын йахшылашдырылмасы иля йанашы онун мяняви зянэинлийини дя дцшцнцр вя бу истигамятдя пешякарлар тяряфиндян лайищялярин щяйата кечирилмясини бир нюв тяляб едирди. Бу мягсядля Азярбайжан телевизийасында да верилишлярин щазырланмасы нязярдя тутулмушду. Демяк олар ки, бу ишляр дя мяня щяваля олунду. Беляликля бцтцн фабриклярдя, заводларда, елм тящсил ожагларында, бир сюзля, бцтцн мцяссисялярдя зящмяткешлярля, зийалыларла сяняткарларын эюрцшлярини кечирир вя бу тядбирлярдян верилишляр щазырлайырдыг. Бу ядяби-мусигили эежялярин екран васитясиля тягдим олунмасы тамашачы аудиторийасыны даща да эенишляндирирди ки, бу да милли вя профессионал мусигимизин тяблиьиня эениш мейдан ачырды. Чцнки щямин верилишлярдя дюврцн ян танынмыш сяняткарлары иштирак едяряк юз сясини вя сюзцнц халга чатдырырдылар. Бу да о дювр цчцн ян эениш вя эярякли тяблиьат васитяси иди».

        Телман Гарайев бу тяблиьат ишини Азярбайжан радиосунда да давам етдирир. Бурада онун мцяллифи олдуьу «Арзу мусиги почту», «Мусигили эюрцшляр», «Бястякарларымызын иш отаьында», «Цряк телляри», «Йарадан ялляр» вя бу кими верилишляр мящз ефиря илк дяфя вясигя алырды. Бу идейаларыны радиойа тятбиг едян Телман Гарайев орада мусиги верилишлярини зянэинляшдирмяйя наил олур. Цмумиййятля, Телман мцяллим юз фяалиййяти иля радионун мусиги редаксийасына бюйцк тякан вериб. Йеня дя щюрмятли ъурналистин фикирляриня нязяр салаг:

        «О вахтлар Совет дюврц олдуьундан мусиги редаксийасында верилишлярин чоху рус дилиндя щазырланырды. Мяним тягдим етдийим мювзулар тябии ки, Азярбайжан дилиндя олдуьунда бу юз дилимиздя олан верилишлярин дя сайыны артырды. Ефир цчцн щазырланан консерт програмларынын еланларында да бц жящятя хцсуси диггят йетирирдим ки, бу еланлар дольун вя айдын олсун. Цмумиййятля, телевизийа вя радио мяним цчцн чох доьма олдуьундан эежя-эцндцз онун хидмятиндя дурмагдан щеч вахт усанмамысам».

        Щаглыдыр Телман мцяллим. О, доьрудан да теле-радио мяканында бюйцк бир ирс йарадыб. Бу мяканда жанлы йайымда чыхыш едян илклярдян бири дя мящз Телман мцяллим олуб. Щяля Телевизийада ишляйяркян Москвада кечирилян поезийа эцнляри мящз онун васитясиля бирбаша Азярбайжан Телевизийасында йайымланыб.

        Бу фяалиййятини о, радиода да давам етдириб. Унудулмаз сяняткарларымыз Цзейир Щажыбяйли, Низами Эянжяви вя Гара Гарайевин Москвада кечирилян йубилейляринин жанлы йайымында Телман Гарайевин мцстясна хидмятляри вар.

        Телман мцяллим даим ахтарышда олан вя юз ахтарышларыны динляйижиляри иля бюлцшян фядакар ъурналистдир. Онун бу фядакарлыьынын ян эюзял нятижяси тарихимизин сяс йаддашыны зянэинляшдирян гиймятли инжилярдир. Беля ки, о, Совет мяканында кечирилян бцтцн тядбирлярин иштиракчысы оларкян орада олан сяняткарларын Азярбайжан вя онун сянят дцнйасы барядя фикирлярини лентя йазмыш бунунла да зянэин бир сяс архиви йаратмышдыр. Бу мянада Кийевдя мащны байрамы, Дцшянбя, Сямяргянд вя Дашкянддя муьам симпозиумлары, «Загафгазийа мусиги бащары» цмумиттифаг фестивалы, улу юндяримиз Щейдяр Ялийевин иштиракы иля Нахчыванда Жавид эцнляри, Бакыда Эллинка адына Бейнялхалг мусиги фестивалы, Гарабаьда «Хары бцлбцл» мусиги фестивалы вя диэяр эениш диопозонлу тядбирляри гейд едя билярик. Телман Гарайев бу тядбирлярин садяжя иштиракчысы дейил, щям дя тяблиьатчысы олуб.

        Азярбайжан Телевизийасында вя радиосунда мцхтялиф мясул вязифялярдя чалышан Телман Гарайев бцтцн ишлярин ющдясиндян бажарыгла эялмишдир. Бу да онун ян башлыжа вязифяси олан вятяндашлыьынын вя ъурналистлийинин лайигинжя йериня йетирмясини ифадя едир. Еля бу лайигли хидмятляриня эюря дя Телман мцяллим 2006-жы илдя «Ямякдар ъурналист» фяхри адын алмыш вя бир нечя фяхри фярманларла тялтиф едилмишдир.

        Иш фяалиййятинин сон илляриндя радиода мцяллифин «Борж», «Дцнйа бир пянжярядир», «Диляк аьажы», «Юмрцмцздян кечян сясляр» вя бу кими верилишляри ефирдя сясляниб. Бунлардан адларындан бяллидир ки, публисистик верилишлярдир. Бу да онунла баьлыдыр ки, сон илляр Телман мцяллим радиода бюлэя мцхбирляринин жямляшдийи мяктублар вя даща бир нечя бирляшмиш редаксийайа башчылыг едирди. Бахмайараг ки, бу редаксийаларын истигамятиня уйьун олараг беля публисистик верилишляр щазырлайырды йеня дя мусиги щямин верилишлярин тяркиб щиссяси иди. Онун мусигийя беля севэисини эюрян рящбярлик она публисистика чярчивясиндя дя мусигидян кифайят гядяр истифадя етмяйя ижазя вермишди.

        Телман Гарайевин йарадыжылыьында тяблиьатчылыгла мцяллимлик фяалиййяти санки бир-бирини тамамлайыр. Беля ки, о, 1977-жи илдян тяхминян 1995-жи иля гядяр Ц.Щажыбяйли адына Азярбайжан Дювлят Консерваторийасында (БМА-да) мусигишцнаслара радио вя телевизийада редактор фяннини тядрис етмишдир. Бунунла Телман мцяллим юз иш цслцбцнц тялябяляриня дя ашыламышдыр. Телман мцяллимдян дярс алмаьым мяним дя бу истигамятдяки фяалиййятимя тякан вериб. Бцтцн дейилянляр сцбут едир ки, Телман Гарайев юз ъурналист гялями иля Азярбайжан мусиги мядяниййятиня охунаглы сящифяляр йазмыш, тарихимизин сяс йаддашынын зянэинляшмясиндя мцщцм рол ойнамышдыр. О, щям мятбуатда, щям телевизийада, щям дя радиода Телман Гарайев изини гоймушдур. Бу эцн бир чох мцяллифляр онун башладыьы яняняляри давам етдирирляр. «Юмцр йолу», «Дцнйайа пянжяря», «Йубилейляр портретляр» вя башга верилишляр мящз бу гябилдяндир. Ялбяття, яняняни давам етдирмяк чох йахшы яламятдир. Амма, йахшы оларды ки, Телман Гарайевин мин-мин зящмят вя язиййятлярля топладыьы зянэин архивиндян бящрялянянляр онун юзцнц дя йада салсынлар. Чцнки бизим цчцн зянэин мянбя йарадан бир инсан бу эцн дцнйа ишыьындан мящрум олараг йалныз хейирхащлыьын нуруна архаланыр. О, йеня дя сянят ешги иля йашайыр. Ня гядяр чятинликля дя олса 2011-жи илдя унудулмаз сяняткарларын ирсини «Сянятин кечдийи йоллар» китабында бир даща жанландырыб. Бурайа мцяллифин дюврц мятбуатдан мягаляляри, радио верилишляринин ссенариси вя мцсащибяляри дахилдир. Цзейир Щажыбяйли, Гара Гарайев, Фикрят Ямиров, Нийази, Сцлейман Ялясэяров, Бцлбцл, Ряшид Бещбудов вя бу кими эюркямли сяняткарларын ирси Телман Гарайевин «Сянятин кечдийи йоллар» китабынын охунаглы сящифяляриндя якс олунуб. Бу эцн мцяллиф щямин силсилянин 2-жи вя 3-жц жилди цзяриндя ишляйиир. Эюзцнцн йох, гялбинин нуру иля бу чятин ишин ющдясиндян эялмяйя чалышыр.

        Телман Гарайевин Азярбайжан радиосунда щазырладыьы верилишлярдян бири дя беля адланырды. Дцняндян бу эцня. Биз дя юз мягалямизя бу башлыьы вермякля дцняндян бу эцня нечя-нечя айлар, илляр адлайан, щяр ня дяйишся дя йалныз варлыьындакы сянят ешги дяйишмяйян мящз бунунла да юрняк ола биляжяк бир ъурналистин юмцр китабынын сящифялярини вяряглядик. Мялум олду ки, о, мядяниййятимизя эюзял тющфяляр бяхш едиб. Биз дя бу сюз сющбятимизи, Телман мцяллим щаггында гялямя алдыгларымызы она 80 иллик йубилейиндя тющфя едирик. Бу эцн зцлмят ичиндя нурлу бир юмцр йашайан гящряманымыза даим нурлу щяйат арзулайырыг.

       

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page