МУСИГИ ТЯЩСИЛИ ВЯ МААРИФЧИЛИЙИ
BÜLBÜLƏ LAYIQ MONUMENTAL SALNAMƏ YARADILMALIDIR
Mübariz QULIYEV
MUSIQI TARIXIMIZIN ÖYRƏNILMƏMIŞ SƏHIFƏLƏRI - KÖVKƏB KAMILBƏY QIZI SƏFƏRƏLIYEVA
Adilə MAILOVA
MUSIQIYƏ HƏSR OLUNMUŞ IKI TALE
.
XALQ YARADICILIĞI - MUSIQI TƏRBIYƏSININ ƏSASIDIR
Minarə DADAŞOVA
AŞIQ MUSIQISININ TƏDRIS PROSESINDƏ TƏTBIQINƏ DAIR
Afaq RÜSTƏMOVA
MUSIQI DÜNYASI JURNALININ INTERNET SAYTLARININ
Səadət SEYIDOVA

A.H.: - Yeganə xanım, bir pianoçu kimi, Siz nəzərəçarpan müvəffəqiyyətlər qazanmısınız. 1985-ci ildə Zaqafzaziya müsabiqəsinin laureatı fəxri adına layiq görülmüsünüz. Filarmoniyada Dövlət Simfonik Orkestri ilə dünya fortepiano repertuarının ən mürəkkəb əsərlərindən olan Sergey Raxmaninovun Paqanini mövzusunda fortepiano və orkestr üçün Rapsodiyasını məharətlə ifa etmisiniz, dəfələrlə solo konsertlərlə çıxış etmisiniz. Bu cür sanballı akademik hazırlıq populyar musiqi sahəsindəki fəaliyyətinizə nə kimi təsir göstərir? Məsələn, “Mi Parti”nin yaranmasında, sahib olduğunuz akademik bünövrə Sizə yardım edirdi, yoxsa “peşəkarlıq qandallarına” çevrilərək maneçilik törədirdi?

       Y.A.: - Mən özüm də bu haqda çox düşünmüşəm və belə bir qərara qəlmişəm ki, klassik musiqi sahəsində əldə etdiyim təcrübə mənə “Mi Parti” tipli əsərlər üzərində işləyəndə, daha çox mane olur. Musiqinin dərk etdiyin zənginliyini və bələd olduğun ünsürlərini istər-istəməz qısa və sadə kompozisiyanın çərçivəsinə sığışdırmağa səy göstərirsən.

       A.H.: - “Mi Parti” haqqında söhbətimizə yenə qayıdacağıq. Indi isə yaradıcı fəaliyyətinizin daha bir məqamına toxunaq. 2003-cü ilin sentyabrında görkəmli bəstəkarımız Arif Məlikovun yubiley konsertində Ülviyyə Hacıbəyova ilə birgə çıxışınız auditoriya tərəfindən xüsusi hərarətlə qarşılandı. Bu, təkcə ifanızın yüksək bədii keyfiyyətinin etirafı deyil, həm də duetinizin 1990-cı illərdə qazandığı yüksək nüfuzun göstəricisi idi. Məlumdur ki, ansambl ifaçılığı xüsusi vərdişlər, tərəflərin qarşılıqlı anlaşmasını tələb edən sahədir. Yeganə Axundova-Ülviyyə Hacıbəyova duetinin çoxsaylı çıxışları yüksək ansambl məharəti ilə seçilərək, qısa müddətdə peşəkarların və musiqisevərlərin rəğbətini qazandı. Ansamblın yaranmasının təşəbbüskarı kim idi və ifanıza xas olan həmahəngliyin səbəbini necə izah edərdiniz?

       Y.A.: - Ülviyyə ilə duet fəaliyyətimiz 1991-ci ildə böyük bəstəkarımız Tofiq Quliyevin məşhur “Qaytağı” əsərindən başladı. Mərhum Tofiq müəllim “Qaytağı”nın iki piano üçün olan versiyasının ifasını mənə həvalə etdi. Əsərin əlyazması Tofiq müəllimin avtoqrafı ilə indiyədək məndədir. Həmkarım, böyük hörmət bəslədiyim Ülviyyəyə “Qaytağı”nı birgə ifa etmək təklifi ilə müraciət etdim və o da razılaşdı. Bu, duetimizin ilk addımı və eyni zamanda, ilk uğuru idi. 1993-cü ildə Türkiyənin Ankaradakı Bilkənd Universitetində, Əskişəhərdəki Anadolu Universitetində müvəffəqiyyətlə çıxış etdik. Bir çox bəstəkarlarımız, o cümlədən Azər Rzayev, Elnarə Dadaşova və Faiq Sücəddinov duetimiz üçün əsərlər yaratdılar. Elə mən özüm də “Aşıqsayağı” adlı iri həcmli pyes yazdım ki, o da, xarici və milli bəstəkarların əsərləri ilə bahəm proqramlarımıza daxil oldu. Qəribədir: səs mədəniyyəti, üslub duyumu, texniki imkanlar, bir sözlə piano ifaçılığının bütün həlledici cəhətləri baxımından Ülviyyə ilə mən bir-birimizə çox bənzəy irik. Hətta ritenuto məqamlarını da, bir-birimizdən asılı olmayaraq, eyni cür həyata keçiririk. Digər önəmli məsələ etik məqamla bağlıdır. Ansamblın üzvləri bir-birinə irad tutanda və ya interpretasiyaya aid hansısa arzularını bildirəndə, bu onların qarşılıqlı anlaşmasına xələl gətirə bilər. Biz, xoşbəxtlikdən, heç zaman belə çətinliklərə məruz qalmamışıq və nəinki bir-birimizin, hətta hörmətli müəllimlərimiz mərhum Rauf Atakişiyev və Nigar Usubovanın məsləhətlərinə böyük ehtiyac duyaraq, məsuliyyətli çıxışlar ərəfəsində proqramımızı, ilk növbədə, onların mühakiməsinə təqdim edərdik. Vaxtilə duetimiz haqda televiziya verilişi hazırlandı ki, onun adı “Bir-birinizdən ayrılmayın” idi. Mərhum Rauf Atakişiyevə məxsus olan bu sözlər daima Ülviyyə ilə mənim xatirimdədir.

       A.H.: - 2000-ci ildən “Xəzər” Universitəsində musiqini tədris edirsiniz, hazırda Musiqi departamentinin müdirisiniz. Beləliklə, pedaqoji fəaliyyətinizdə maarifçilik cizgiləri də vardır, çünki Akademiyadan fərqli olaraq, “Xəzər”də qeyri-musiqiçi gənclərlə işləyirsiniz. Klassik musiqini sevmək və anlamaq qabiliyyətini tərbiyələndirmək, müasir gəncləri həmin sahəyə cəlb etmək olduqca çətin və məsuliyyətli işdir. Bu sahədəki nailiyyətləriniz və çətinlikləriniz nədən ibarətdir?

       Y.A.: - Gənclərimizin musiqi və ümumi dünyagörüşlərində ciddi problemlərini müşahidə edərək və yaranan boşluğu müəyyən dərəcədə doldurmaq niyyətində olaraq, mən “Xəzər” Universitəsinin rektoru və təsisçisi, professor Hamlet Isaxanlının bu tədris ocağında klassik musiqini tədris etmək təklifini məmnuniyyətlə qəbul etdim. Və bu günədək “Xəzər”də böyük həvəslə çalışıram, dərslərdən həzz alıram, çünki zəhmətimin bəhrəsini, gənclərin klassik musiqiyə artan marağını müşahidə edirəm. Semestrin əvvəlində operanı baletdən ayırmayan tələbələr sonradan mənə Vivaldidən, Mosartdan suallar verir, mobil telefonlarının zənglərinin hansı klassik əsərdən götürülməsi ilə maraqlanırlar. Kursun üçdə iki hissəsini Azərbaycan musiqisinə, qalan vaxtı isə dünya musigi mədəniyyətinə həsr edirəm. Ümumiyyətlə, “Xəzər”də milli mədəniyyətimizin tədrisinə və təbliğinə böyük diqqət yetirilir. Bu yaxınlarda yeni Musiqi departamentinin yaranması da həmin fikri sübuta yetirir. Bundan əlavə, “Xəzər” Universitəsində gözəl “Dünya” teatr-ko nsert zalı açılıb. Həmin zalın rəhbəri kimi, mən hazırda bir neçə layihə üzərində işləyirəm. Onlardan biri “Üz-üzə” adlanır və mədəniyyətimizin görkəmli xadimləri ilə yaxından tanışlıq məqsədinə yönəldilir. Artıq böyük sənətkarlarımız Fidan və Xuraman Qasımova bacıları ilə, Vasif Adıgözəlov ilə görüşlər keçirmişik. Perspektivdə də bir çox maraqlı görüşlər nəzərdə tutulub. Ümumiyyətlə, Hamlet müəllimə yeni ideyaları şövqlə qarşıladığına görə və dərhal dəstək verdiyinə görə çox minnətdaram.

        “Stretta”
       Aida Hüseynova: - Birgə yaradıcılıq səylərinizin məhsulu olan “Mi Parti” klipinə qayıdaq. “Mi Parti” fransız dilindən tərcümədə “iki oxşar və eyni zamanda müxtəlif hissələrdən ibarət olan birlik” deməkdir. 1976-cı ildə Vitold Lutoslavski həmin mövzuda orkestr əsəri yazıb. Musiqidə hansı hisslərinizi əks etdirmisiniz və klip onları necə tamamladı?

       Yeganə Axundova: - “Mi Parti”də mən hər qadının adətən zahiri görünüşü arxasında qapalı qalan zəngin daxili aləmini əks etdirməyə çalışmışam. Çox zaman məndən sual olunur ki, niyə klip boyu üzüm heç göstərilmir. Mən də cavab verirəm ki, axı klip mənim barəmdə deyil. Fikir versəniz, musiqidə hətta ürək çırpıntısının səsi eşidilir. Odur ki, rejissor barədə düşünəndə, dedim ki, daxili aləmimə həyat yoldaşımdan yaxşı bələd olan kim tapıla bilər. Odur ki, Nadirlə birgə işləmək qərarına gəldik.

       Nadir Axundov: - Bu klip mənim taleyimdə bir dönüş yaratdı. Artıq on il idi ki, televiziyadan uzaqlaşmışdım və qayıtmaq barəsində, demək olar ki, düşünmürdüm. Məhz “Mi Parti”ni çəkdikdən sonra televiziyaya qayıtdım. Klip üzərində iş prosesi qızğın mübahisələr və ehtiraslı diskussiyalar şəraitində keçdi. Bu da təbiidir, cünki beş saatlıq çəkilişdən cəmi beş dəqiqəlik material seçilməli idi.

       Y.A.: - Yadıma bir məzəli epizod düşdü. Montajçı Etibar Babayev, sakit təbiətli bir insan, dörd gün ərzində bizim ehtiraslı söhbətlərimizi müşahidə etdikdən sonra astaca dedi: “Deyəsən, mən heç vaxt evlənməyəcəyəm.” Halbuki bu gün onun artıq gözəl ailəsi var.