|
ÉÅÍÈËÈÊËßÐÈÌÈÇ
TƏQDIMAT MƏRASIMI...
-
KONFRANSLAR... EKSPEDISIYALAR...
-
YARADICILIQ…
-
IFAÇILIQ...
-
GÖRÜŞLƏR…
-
MUZEYLƏRDƏ...
-
|
|
SVETLANA SOZDATELEVA AZƏRBAYCANDA
Son zamanlar M.Maqomayev adına Azərbay-can Dövlət Filarmoniyasının konsert həyatında xüsusi bir canlanma baş verir.Bu səhnədə biri-birinin ardınca səslənən rəngarəng qeyri ordenar konsertlərin hər biri musiqisevərlərin əsl bayramına çevrilir. Qısa müddət ərzində bir çox məşhur musiqiçilərin şəhərimizə qastrol səfərinə gəlməsi fərəhləndirici bir haldır. Bu baxımdan da yaxın günlərdə filarmoniya səhnəsində səslənmiş maraqlı bir konsert haqda söhbət açmaq istərdik. Bu dəfə şəhərimizə Moskvanın «Qelikon – opera» teatrının solisti, Beynəlxalq müsabiqə laureatı Svetlana Sozdateleva gözəl konsert proqramı ilə təşrif buyurmuşdu.
Musiqisevərlərə məlumdur ki, «Qelikon-opera» gənc teatrdır. Cəmi 12 ildir ki, fəaliyyət göstərir. Buna baxmayaraq, Rusiyanın opera teatrları arasında ən çox mükafatlara layiq görülmüş və xarici ölkələrə qastrol səfərlərinə çıxmış opera truppalarından biri də «Qelikon-opera»dır. Bu opera teatrının bədii rəhbəri və rejissoru olan Dmitriy Bertman təkcə Russiyada deyil, ümumiyyətlə bütün Avropada ən istedadlı, perspektivli, navatorçı opera rejissorlarından biridir. Onun tamaşaya qoyduğu əsərlərinin sədası dünyanın hər yerindən gəlir. Kollektiv Böyük Britaniyadan tutmuş Kanadayacan çox böyük müvəffəqiyyətli çıxışlar edir. Bu teatrla bir çox dünya şöhrətli musiqiçilər çalışırlar. Onlardan Qennadiy Rojdestvenskiy, Nils Muss, Riçard Bretşou, Robert Alaniya, Enriki Matsolo və bizim həm vətənimiz istedadlı dirijor Yalçın Adıgözəlovun adlarını çəkmək olar.
Məhz Yalçın Adıgözəlovun dəvəti ilə şəhərimizə gələn Svetlana Sozdateleva «Qelikon-opera» teatrının istedadlı perspektivli ulduzlarından biridir. Geniş ifaçılıq imkanlarına malik olan müğənni dünyanın bir çox səhnələrində bu kollektivlə C.Verdinin «Aida» operasında Aida, «Makbet» operasında Ledi Makbet, P.Çaykovskinın «Qaratoxmaq qadın» operasında Liza, «Mazepa» operasında Mariya, Rimskiy-Korsakovun «Çar gəlini»ndə Saburova və onlarla tamaşalarda ağır, çətin vokal partiyaların ifaçısı olmuşdu. Çox güclü dramatik sopranoya malik olan vokalçı həmin gün konsertdə C.Verdinin «Taleyin qüvvəsi» operasından Leonoranın ariyasını, «Trubadur» operasından Azuçenanın konsonasını, «Makbet»dən Ledi Makbetin ariyasını və Borodinin «Knyaz Iqor» operasından Yaroslavanın ahını ifa etdi. Hər zaman olduğu kimi, onun haqqında söylənən yüksək rəyləri bir daha təsdiq etdi. Moskvanın «Novoe vremə» qəzeti onun yaratdığı Katerina Izmaylova obrazına «Bu qədər güclü və gözə
lliyi olan dramatik sopranonu Moskva artıq çoxdandır eşitməmişdir» deyə belə bir rəy vermişdi. Bu sözlərə qoşularaq, biz də deyə bilərik ki, Azərbaycan dinləyiciləri də həmin gün filarmoniyada güclü professional vokal səsin sehrinə düşmüşdü.
Svetlana Sozdateleva bir çox görkəmli dirijorlarla bərabər çalışıb. Bunlardan Qennadiy Rojdestvenskiy, Vladimir Penkin, Mixail Pletnev, Yevgeniy Brajnik, Teodor Kurentizis və başqaları. Bunlarla yanaşı, Sozdateleva həmyerlimizlə bərabər çalışmağı haqda qəzetlərin birində belə söyləmişdi. «Mənim üçün maestro Adıgözəlovla işləmək böyük sevincdir». Bu sözlərin əsl təcəssümünü biz həmin gün filarmoniyada keçirilən konsertdə aydın surətdə gördük. Dirijor konsertin proqramını çox incə zövqlə əyarlamışdı. Konsertin birinci hissəsi qərb musiqisinə, Verdinin əsərlərinə, ikinci hissə isə tamamilə rus musiqisinin incilərinə həsr olunmuşdu. P.I.Çaykovskinin «Romeo və Cülyeta» uvertüra – fantaziyası Y.Adıgözəlovun interpretasiyasında tamamilə başqa səpkidə səsləndi.
Son zamanlar səsi vətəndən uzaqlardan gələn sənətkar Moskvada, Türkiyədə bir çox uğurlu konsertlər vermişdi. Elə haqqında danışdığımız «Qelikon-opera»nın səhnəsində Y.Adıgözəlovun rəhbəriliyi altında J.Bizenin «Karmen», P.Çaykovskinin «Yevgeniy Onegin» operaları tamaşaya qoyulmuşdu. Bu əsərlər Moskva ictimaiyyəti tərəfindən yüksək qarşılanıb, qəzet və jurnallarda yüksək rəylər yazılmışdı. Moskvanın «Muzıkalnaya Akademiya» jurnalında «Karmen» operası haqqında yazını oxuyuruq : «Tamaşanın yüksək faciəvi gərginliyinə, daha çox istedadlı dirijor Y.Adıgözəlovun peşəkarlığı imkan yaratmışdı. Məhz o, cüzi, eyni zamanda zərgər dəqiqliyilə edilən hərəkətilə bu ehtiraslı musiqinin bütün emosional dərinliklərini açmağı bacarmışdı». «Heyrət edici ansambl hissiyatı, şəffaf və titrək orkestr səslənməsi, xırda detallara belə son dərəcə qayğıyla yanaşma, bütün bunlar ümumiyyətlə Y.Adıgözəlovun «Yevgeniy Onegin»dəki dirijor üslubunun özünə məxsusluğunu təşkil edi
r» bu sözlər «Teatralnıy kuryer» jurnalının tamaşaya verdiyi rəyidir.
Dirijorun Türkiyədə qazandığı uğurlar daha çox əhəmiyyətlidir. Istambul dövlət opera və balet teatrında Y.Adıgözəlov dörd mövsüm dirijor vəzifəsində çalışmışdır. Bu müddət ərzində teatrın səhnəsində Arif Məlikovun «Məhəbbət əfsanəsi» (Türkiyədə tamaşa «Fərhad və Şirin» adlanır), Puççininin «Madam Batterflyay», Sen-Sansın «Samson və Dalila», Borodinin «Knyaz Iqor», Verdinin «Rekviyem» əsərləri Y.Adıgözəlovun rəhbərliyilə simfonik orkestr tərəfindən səsləndirilmişdi. Bunların arasında Borodinin «Knyaz Iqor» operası əsl sensasiya yaratmışdı. Ilk dəfə olaraq, Türk səhnəsində rus operası yazıldığı dildə qoyulmuşdu. Məhz Y.Adıgözəlovun səyi nəticəsində Istambula dünya şöhrətli rejissor Dmitriy Bertman Moskvadan, operanın baletmeysteri Tatyana Andonova Bolqariyadan dəvət olunur. Onlar türk rəssamı Osman Şəngezər ilə bu opera üzərində bərabər çalışmağa başlayırlar. Nəticədə isə tamaşaçılara inanılmaz yüksək səviyyədə əsl incəsənət əsəri təqdim olunur. Bir qə
dər sonra «Knyaz Iqor» operası Antaliyanın Qədim Aspendos açıq hava teatrında səsləndirilir. Qədim teatrda daha bir musiqi bayramı yaradan Y.Adıgözəlov bu dəfə iki simfonik orkestri Antaliya və Bursanın dövlət simfonik orkestrlərini birləşdirib dünya şöhrətli skripkaçı Dmitriy Koqanla bərabər konsert vermişdi.
Bütün bu astronomik qələbə və uğurlara baxmayaraq,Y.Adıgözəlovla Bakıda keçirilən konsertdən sonra görüşdükdə, o, etiraf edərək söyləmişdir ki, «Mənim üçün ən əsas olan səhnə məhz Bakı səhnəsidir. Bakı tamaşaçısı üçün yaratmaqdan xüsusi zövq alıram». Çünki Y.Adıgözəlov Azərbaycanın görkəmli musiqiçilər ailəsinin üçüncü nəsil nümayəndəsidir. Bəlkə buna görə də ailədən gələn və musiqiçinin qanına işləyən vətənə, Azərbaycan musiqisinə olan sevgi Y.Adıgözəlovu bütün yaradıcılığı boyu izləyir. Hal-hazırda daha çox vətəndən uzaqda çalışmasına baxmayaraq, musiqiçi hər zaman Azərbaycanlı bir dirijor kimi vətənini layiqincə təmsil edir. Bu qədər gərgin iş rejimi ilə yanaşı, dirijor Bakı Musiqi Akademiyasında da öz pedaqoji fəaliyyətini davam etdirir. Onun yetişdirmələri arasında bir neçə musiqi kollektivlərinin əsas xormeysterləri vardır.
Son konsertdə niyə məhz vokalçını dəvət etdiyini soruşduqda Y.Adıgözəlov axır zamanlar daha çox opera quruluşlarında iştirak etdiyindən, insan səsinə doğan marağından söhbət açdı. Gələcək planlarında isə məhz operaları konsert ifasında filarmoniya səhnəsində səsləndirmək arzusunda olduğunu söylədi. Y.Adıgözəlovun arzuladığı planlardan biri də Dmitriy Bertmanı Azərbaycana dəvət etməkdir.
Konsertdə simfonik orkestrlə yanaşı, Azərbaycan dövlət xor kapellası da iştirak edirdi. (Kapellanın bədii rəhbəri Gülbacı Imanovadır). Operalardan olan xor partiyalarını ifa edən kollektiv öz yüksək professionallığını bir daha nümayiş etdirdi. Ümumiyyətlə,həmin gün filarmoniyanın divarları arasında bir bayram əhval ruhiyyəsi hökm sürürdü. Bu bayramı isə musiqisevərlərə o gecə bizim musiqiçilər bəxş etmişdilər.
Aytac ELXAN QIZI
DÖVRÜMÜZÜN NADIR SƏS SAHIBI -
VAQIF KƏRIMOV
Ankaranın Hacıtəpə Universitetinin Dövlət Konservatoriyasının «vokal» ixtisası üzrə müəllimi Vaqif Kərimovun 2005-ci il fevral ayının 22-də Bakının «Kapellhaus» Alman-Azərbaycan Mədəniyyət Birliyinin zalında konserti keçirilmişdir. Konsertin keçirilməsi və burada iştirak edənlər çox böyük maraq kəsb edirdilər. Bu maraq ondan irəli gəlirdi ki, Vaqif Kərimov hələ Sovetlər dövründən - 1986-cı ildən müqavilə əsasında Türkiyə Cumhuriyyətinin Hacıtəpə Universitetində çalışmağa başlamışdır. Sovet dövründə bu cür təklifin və dəvətin edilməsi Vaqif Kərimovun bir solist olaraq böyük istedadından xəbər verirdi. O məşhur vokal ustası Şövkət Məmmədovanın yetirməsidir. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının məzunu olan Vaqif istedadlı ifaçı kimi 1977-1978-ci illərdə Milanın La Skala Operasında stajor kimi təkmilləşmə keçmişdir. Təhsilini başa çatdırıb Vətəninə geri qayıtdıqdan sonra o, M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının aparıcı solisti və Ü.Hacıbəyov adına
Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının müəllimi kimi gənc nəslin yetişdirilməsində fəaliyyətini davam etdirir. Vaqif Kərimov Avropa və Azərbaycan bəstəkarlarının bir neçə operalarında solist kimi əsas rolların ifaçısı olmuşdur. Puççininin «Toska», Leonkovallonun «Payatsı», C.Bizenin «Karmen», F.Əmirovun «Sevil» operasında unudulmaz obrazlar yaratmışdır.
Gözəl səs ahənginə malik olan Vaqif Kərimovun ifaçılıq imkanları dramatik və lirik-dramatik tenorun qovuşmasındadır. O, ifa zamanı Avropa oxuma üslubu və milli ifaçılıq məktəbini böyük məharətlə nümayiş etdirir. Onun təqdim etdiyi proqram buna nümunə ola bilər. Proqram məqalə müəllifi - Əfqan Salayevin müşayiəti ilə bəstəkar Tofiq Quliyevin - «Bakı nəğməsi», «Sevgi valsı», «Sevgilim», «Qızıl üzük», «Əziz surət», «Sənə də qalmaz», «Bakı haqqında» adlı ölməz mahnıları ilə açıldı və Qərbi Avropa bəstəkarlarından isə E.Qurtisin «Torna a surriento», Falvonun «Dicetencello vuie!» əsərlərinin ifası ilə davam etdi.
Konsertin keçirildiyi axşam V.Kərimovla bərabər, gənc və istedadlı vokalçı Nərgiz Kərimova və Bakı Musiqi Akademiyasının «Ümumi fortepiano» kafedrasının dosenti Aytəkin Həsənovanın çıxışları da konsertə rəngarənglik bəxş etdi. Bu ümidverici ifalar vokal ənənələrinin davam etdiyini bir daha təsdiq etdi.
Konsertin ikinci yarısında Vaqif Kərimov öz ifasını davam etdi və bu dəfə onu müşayiət edən dostu Cavan Zeynallı oldu. Onların ifasında M.Marininin «To say perme», Azərbaycan xalq mahnısı – «Küçələrə su səpmişəm», Neapolitan mahnısı, C.Velazquez «Besame mucho», E.Gurtis «O sole mio G-dur» səsləndirildi.
Vaqif Kərimovun konserti Ə.Salayevin müşayiəti ilə Ə.Səliminin «Ayrılıq» mahnısı ilə tamamlandı. Zaldakı dinləyicilərin bu cür proqramın səsləndirilməsinə cavabı sürəkli alqışlarla müşayiət olundu. Böyük məhəbbət hisslərinin tərənnümü isə yüksək vokal ifaçısı Vaqif Kərimova bəxş edilən gül dəstələrində özünü göstərirdi. Vaqif Kərimovun konserti onun anadan olduğu fevral ayına təsadüf etdiyindən ona rəğbət bəsləyən tamaşaçılarına, dostlarına sanki müğənninin bir töhfəsi oldu.
Vaqif Kərimovun Bakıya gəlişi onun yaxın dostları və tanışlarını kövrəltmiş, onların xatirələrində keçmiş zamanın konsertlərindəki ifaları canlandırmışdı. Axı Vaqif Kərimovun 1971-ci ildə Vilnyusda keçirilən M.Qlinka adına Beynəlxalq müsabiqənin iştirakçısı olması, dəfələrlə Türkiyənin Bilkənd Universitetində, Ankaranın Kültür Mərkəzində, Sovetlər dövründə isə Avstriyanın, Torontonun kilsələrində, Kolumbus Universitetində keçirdiyi konsertlər onun geniş ifa fəaliyyətindən bəhs edir.
Vaqif Kərimov çox nadir səs imkanlarına malikdir və onun respublikamızın hüdudlarından kənarda çalışması əlbəttə ki, bizim musiqi mədəniyyətimizə bəzi hallarda təsirini göstərir. Biz əminik ki, bundan sonra Vaqif Kərimovun yaradıcılıq əlaqələri daha sıx və daha müntəzəm olacaqdır.
Əfqan SALAYEV
|
