|
ÉÅÍÈËÈÊËßÐÈÌÈÇ
TƏQDIMAT MƏRASIMI...
-
KONFRANSLAR... EKSPEDISIYALAR...
-
YARADICILIQ…
-
IFAÇILIQ...
-
GÖRÜŞLƏR…
-
MUZEYLƏRDƏ...
-
|
|
«MÜKƏMMƏLLIYƏ DOĞRU GEDƏN YOL»
Görkəmli tarzən Ramiz Quliyevin
yaradıcılığının 40 illiyinə həsr olunur
Bu günlərdə Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında Mədəniyyət Nazirliyi və Bakı Musiqi Akademiyasının təşəbbüsü ilə respublikanın xalq artisti, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatçısı, Beynəlxalq müsabiqələr laureatı, professor, dünya şöhrətli tarzən Ramiz Quliyevin yaradıcılığının 40 illiyinə həsr edilmiş konserti olmuşdur. Həmin təntənəli gecədə yubilyar haqqında, onun 40-illik yaradıcılıq həyatında baş verən və Azərbaycan milli musiqi tarixində əhəmiyyət kəsb edən və yadda qalan ən önəmli məqamlar barəsində Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru, SSRI xalq artisti, professor Fərhad Bədəlbəyli, sənətşünaslıq namizədi, dosent Fərəh Əliyeva, SSRI xalq artisti, məşhur müğənni Lütfiyar Imanov və bu sətirlərin müəllifi çıxış etdilər.
Şərq aləmini Avropanın bir çox ölkələrində yüksək səviyyədə təmsil etmək, Azərbaycan xalq musiqisini - muğamları, eləcə də professional bəstəkarlarımızın böyük və kiçik həcmli əsərlərini məharətlə ifa etmək, onları müxtəlif musiqi duyumu olan dinləyicilərə çatdırmaq hər ifaçının hünəri deyil. Ataların bir sözü var: hər oxuyan Molla Pənah Vaqif ola büməz. Odur ki, hər tar çalan da Ramiz Quliyev ola bilməz. Yaxşı yadımdadır, son 30 ildə Azərbaycan Bəstəkarlar Ittifaqının Plenum və qurultaylarında tar ilə simfonik orkestr üçün yazılmış konsertlərin ilk ifaçısı Ramiz Quliyev olmuşdur. Belə ki, Azərbaycan bəstəkarlannın VI Qurultayında Süleyman Ələsgərov, Hacı Xanməmmədov, Nəriman Məmmədov, Ramiz Mirişli, o cümlədən mənim tərəfindən tar ilə simfonik orkestr üçün yazılmış «konsert»Iəri məhz Ramiz Quliyev ifa etmişdir. Əgər say hesabı ilə götürsək, Ramiz Qııliyev yaşlı və orta nəsldən olan bəstəkarlarımızın 20-dən artıq konsertlərini respublikamızın, o cümlədən xarici ölkələ
rin böyük salonlarında uğurla ifa etmiş və bu əsərlər bir çox ölkələrin Teleradiolarının qızıl fonduna daxil olmuşdur.
Onu da qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycan bəstəkarlarının VI Qurultayında Ramiz Quliyev tərəfindən yüksək səviyyədə ifa edilmiş tar ilə simfonik orkestr üçün konsertlər haqqında müsbət rəylər verilmişdi. Konkret olaraq, həmin forumda Ramiz Quliyev tərəfindən mənim tar ilə simfonik orkestr üçün yazdığım 1 saylı konsert səslənmişdi. Onun məharətli çıxışından sonra, mərhum, görkəmli bəstəkarımız, hamımız üçün əziz olan Tofıq Quliyev mənə belə dedi: - « Tofiq, Ramiz Quliyev sənin yazdığın tar konsertini elə gözəl ifa etdi ki, əsəri dinlədikdə biixtiyar kövrəldim, gözümdən yaş axdı. Əhsən belə gözəl ifaya...».
Həmin konsertlərdən bir neçəsini Ramiz Quliyev nəinki respublikamızda, eləcə də xarici ölkələrdə müvəffəqiyyətlə ifa etmişdir. Mən bunun şahidiyəm. Bu ilin əvvəllərində Iran Islam Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi professor Ağaverdi Paşayevin rəhbərliyi altında Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının xalq çalğı alətləri orkestrini, respublikanın xalq artısti, professor, görkəmli tarzən Ramiz Quliyevi və məni həmin ölkədə keçirilən XDC Beynəlxalq Fəcr musiqi festivalına dəvət etmişdi. Bu beynəlxalq forumda fevral ayının 3-dən 13-dək 11 ölkənin nümayəndələri -Hollandiya, Italiya, Almaniya, Rumıniya, Rusiya, Ukrayna, Tacikistan, Azərbaycan və digərləri iştirak etdilər. Xalq çalğı alətləri orkestri həmin festivalda xüsusi repertuarla çıxış etməli idi. Həmin repertuara mənim də tar ilə orkestr üçün yazılmış və atam - öz dövrünün tanınmış tarzəni olan Əhməd Bakıxanova həsr olunmuş, 1 saylı «xatirə-konsert»im daxil edilmişdi. Mənim üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən bu əsərimin respu
blikanın xalq artisti, professor, Iran dinləyicilərinin tanıdığı və çox sevdiyi mahir tarzən Ramiz Quliyev tərəfindən ifası çox əlamətdar hadisə idi.
Ramiz Quliyevin ifasını Tehranın «Talar Vəhdət», Isfahanın «Sipahan Sinema», Şirazın «Hafez Talar» konsert salonlarındakı yüzlərlə tamaşaçı gurultulu-sürəkli alqışlarla qarşıladılar. Konsertin ifaçısı olan Ramiz Quliyev və onu müşayiət edən xalq çalğı alətləri orkestri iranlı musiqisevərləri vəcdə gətirmişdi.
Onu xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, Ramiz müəllim çoxşaxəli yaradıcılığa malik olan sənətkardır. Mahir ifaçı, təcrübəli pedaqoq, klassik muğamların, Azərbaycan xalq musiqisi və bəstəkar əsərlərinin böyük təbliğatçısı, bəstəkarların yaratdığı vokal və instrumental əsərlərin tar ilə fortepiano üçün çoxsaylı işləmələrinin müəllifidir.
Azərbaycan musiqisinin dünya miqyasında tanınması və milli musiqi mədəniyyətimizin inkişafı sahəsində özünəməxsus rolu olan görkəmli tarzənimiz Ramiz Quliyevin yaradıcılığının 40 illiyinə həsr edilmiş konsert proqramı çox rəngarəng idi. Bu proqramda təqdim olunmuş və yüksək məharətlə dinləyicilərə çatdırılmış musiqi nümunələri tarzənin yaradıcılıq dövrünün bütün mərhələlərini özündə əks etdirirdi. Belə ki, təntənəli gecə bəstəkar Hacı Xanməmmədovun 1 saylı konsertinin II - III hissələri ilə açıldı. Bu əsər Ramiz Quliyev tərəfindən istər lirik, istərsə də texniki cəhətdən böyük məharətlə ifa olundu. Tar ilə simfonik orkestr üçün yazılmış çoxsaylı konsertlər arasında səciyyəvi yeri olan bu əsərdən sonra «Xaric segah» muğamının səslənməsi dinləyiciləri milli musiqinin sehirkar aləminə qovuşdurdu. Çünki Ramiz Quliyev bu muğamı keçmiş tar ifaçılarımızdan fərqli olaraq, yalnız ona məxsus olan barmaqlar və cizgilərlə zənginləşdirmişdi. Həmin proqrama unudulmuş, az
-az ifa olunan əsərlərdən ibarət musiqi çələngi daxil edilmişdi. Belə ki, Qəmbər Hüseynlinin «Ilk məhəbbət»i, I.Bramsın «Macar rəqsi»ndən sonra ifaçının zərbi-muğam «Heyratı» ya keçməsi dinləyicilərdə lirik əhval-ruhiyyənin vətənpərvərliyə çağırış hissi ilə əvəz olunurdu: bir övqatdan digərinə köklənmək sənətkardan böyük məharət tələb edir.
Konsertin 2-ci hissəsi iki tar ilə simfonik orkestr üçün yazılmış əsərlərin səslənməsi ilə davam etdirildi. Həmişə olduğu kimi, ata ilə oğulun birlikdə duet çalması sovetlər dövründə dünya şöhrətli skripkaçılardan David və oğlu Iqor Oystraxın çıxışlarını yada saldı: yaşlı nəsl bu görkəmli musiqiçilərin ifalarını çox yaxşı xatırlayırlar. Hal-hazırda bu ənənənin müstəqil Azərbaycan Respublikasında nümayiş etdirilməsi təqdirəlayiqdir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, tar dueti ənənəsi ilk dəfə olaraq Ramiz Quliyev tərəfindən 1994-cü ildə Filarmoniya səhnəsində həyata keçirilmişdir. Həmişə yeniliklər axtarışında olan Ramiz Quliyev tar ifaçılığında mövcud potensıal imkanları üzə çıxarmaq, yeni forma və məzmunu özündə əks etdirən ifanı geniş dinləyici auditoriyasına çatdırmaq bacarığına malik olan sənətkardır. Danılmaz faktdır ki, tar ifaçılığında solo konsert proqramı ilə çıxış etmə ənənəsi də yalnız Ramiz Quliyevə məxsusdıır.
Konsertdə Ramiz ilə birlikdə çıxış edən oğlu - Beynəlxalq və respublika müsabiqələri laureatı, Prezident təqaüdçüsü, gənc istedadlı tarzən Əyyub Quliyev Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri ilə yanaşı, Qərbi-Avropa bəstəkarlarının əsərlərini də böyük məharətlə ifa etdi. Belə ki, Qara Qarayevin «Yeddi gözəl» baletindən«Aişənin rəqsi» və «Ildırımlı yollarla» baletindən «Gitara ilə rəqs», Tofiq Quliyevin «Sən mənimsən, mən sənin» və «Möcüzələr adası» filmindən mahnıları, Həsən Rzayevin «Çahargah rapsodiyası» gözəl ansambl yaradaraq dinləyicilərin zövqünü oxşadı. Iki tar və simfonik orkestr dialoqu davam etdi - Qərbi Avropa bəstəkarlarından F.Şubertin «Serenada», V.Montinin «Çardaş», Teodorakisin «Sirtaki» əsərləri popuri formasında dinləyiciləri sözun əsl mənasında valeh etdi. Bu ifa zamanı tar partiyasında mövcud olan çətinliklər gənc, virtuoz tarzən Əyyub Quliyev tərəfindən məharətlə dəf olundu. Bu konsertdə o, Ramiz Quliyev məktəbini keçmiş və onun yolunu davam etdi
rən istedadlı tarzən olduğunu bir daha sübut etdi.
Konsertin uğurlu keçməsində Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Simfonik orkestrinin bədii rəhbəri və baş dirijoru, xalq artisti, Dövlət mükafatı laureatı, professor Rauf Abdullayevin rolunu xüsusi qeyd etmək lazımdır. Bu orkestrin müşayiəti ilə Ramiz və Əyyub Quliyevlərin çıxışları həmişə maraqla qarşılanır, yerli və xarici mətbuatda geniş işıqlandırılır. Təsadüfi deyildir ki, hazırkı konsert də əsl musiqi bayramına çevrildi. Biz, professional bəstəkarların arzusu odur ki, əsərlərimiz Rauf Abdullayevin rəhbərliyi altında Dövlət simfonik orkestrinin müşayiəti ilə Ramiz müəllim və onun istedadlı oğlu Əyyubun çıxışları vasitəsilə Azərbaycanın konsert salonlarında tez-tez səslənsin.
Tofıq BAKIXANOV
|
