zərbaycan milli
muğam musiqi sənətində öz layiqli yerini tutmuş, əvəzolunmaz səsi
ilə musiqi mədəniyyətimizə gözəl incilər bəxş etmiş sənətkarlardan
biri də Keçəçi oğlu Məhəmməddir. Görkəmli xanəndə , bütünlüklə öz
səsini və iste'dadını xalqının mə'nəvi və musiqi tərbiyəsinə həsr
etmişdir. Bir mahir ifaçı kimi o, nadir sənətkarlıq qabiliyyətinə,
həm də gözəl səsə malik idi.
Hər bir muğam, təsnif
və el havalarını məharətlə oxumaqla dinləyicinin qəlbinə yol tapmaq
ona yüksək bədii zövq verərdi.
Keçəçi oğlu 1864-cü
ildə Şuşada anadan olmuşdur. Kiçik yaşlarından atasının peşəsinə
yiyələndiyindən xalq arasında Keçəçi adı ilə məşhurlaşmışdı.
Keçəçi oğlu Məhəmməd
ilk musiqi təhsilini məşhur xanəndə Məşədi İsidən almışdır.
Hələ gənc yaşlarında
oxuyarkən onu görməyib səsini eşidənlər səhvən elə bilərdilər ki,
Məşədi İsi oxuyur. Çünki Məhəmməd oxuduğu muğamlarda Məşədi İsinin
vurduğu xalları, nəfəsləri çox ustalıqla təqlid edərdi.
Şuşada Xandəmirovun
Teatrında yazıçı ə.Haqverdiyevin rəhbərliyi altında təşkil edilən
teatr tamaşaları və musiqi səhnəciklərində gənc Məhəmməd iştirak
etmiş və öz təkrarolunmaz səsi ilə dinləyiciləri valeh etmişdir.
İlk dəfə Bakıda
çıxış etmək Keçəçi oğluna 1902-ci ildə nəsib oldu. Bu konsertdə
onun böyük ustalıqla oxuduğu "Şüştər" muğamı və Cabbar Qaryağdı
oğlu ilə duet halında M.Füzulinin "Leyli və Məcnun" poeması əsasında
deyişmələri böyük müvəffəqiyyət qazandı. Paytaxtın mədəni həyatı
sənətkarı özünə cəlb edir və o, 1904-cü ildə Bakıya köçür.
Keçəçi oğlu Məhəmməd
sənətinə qarşı olduqca tələbkar və öz üzərində yorulmaq bilmədən
çalışan xanəndələrdən idi. O, dinləyicini ələ almağı, öz sənəti
ilə valeh etməyi bacarırdı.
Cəlilbəy Bağdadbəyov
öz xatirələrində belə yazır:
“1905-ci ildə Bakıda
toy məclislərinin birində Keçəçi oğlu çox gözəl "Üzzal" oxuyurdu.
Mənim yanımda bir nəfər silahlı adam oturmuşdu. Görünüşündən qoçuya
oxşuyurdu. Xanəndə bütün məclis əhlini məftun etmişdi. Yanımdakı
isə çox narahat idi.
Mən onun hərəkətlərindəki
narahatlığı görüb üzümü ona çevirdim. Elə bil o bunu gözləyirdi:
-Qardaşoğlu, Keçəçi
oğlu nə oxuyur? - deyə məndən soruşdu.
Mən dedim ki, Uzzal
oxuyur. Oxuduğu qəzəl isə Sə'dinindir. Qəzəldən bir-iki misra onunçün
tərcümə etdim.
Qoçu bığlarını eşib
dedi:
-Eh, heç nə bilmirəm.
Bircə onu bilirəm ki, onun oxumağı o qədər mənim xoşuma gəlir ki,
istəyirəm durub hamını öldürüm.”
Bəli, həqiqətən
də bu kiçik fakt onu göstərir ki, xanəndənin oxumağı o qədər tə'sirlidir
ki, ona qulaq asan öz hisslərini cilovlaya bilmir. Elə, sənətkarın
böyüklüyü də bundadır.