999-cu ildə Azərbaycan Respublikasının
xalq artisti, Dövlət Mükafatı laureatı, professor Süleyman Ələsgərovun
75 yaşı tamam olmuşdur. Görkəmli bəstəkar musiqi mədəniyyətindəki
xidmətlərinə görə Şöhrət ordeni ilə təltif edilmişdir. Radio və
televiziya, mətbuat səhifələrində sevimli bəstəkarımızdan söz açılmış,
onun fəaliyyəti bir daha xatırlanmışdır. Oxucuların diqqə-tinə təqdim
etdiyim bu məqaləni də həmin münasibətlə yazmışam. Lakin S.Ələsgərov
həmkarları və sənətsevərlər tərəfin-dən təkcə ad günündə, yubileylərdə
yada salınan sənətkar deyil. Əvvəla, ona görə ki, bu günkü musiqi
həyatını onsuz təsəvvür etmək mümkün deyil. Uzun illərdən bəri çalışdığı
Bakı Musiqi Akademiyasının da, Bəs-təkarlar İttifaqının da, Azərbaycanın
irili-xırdalı şəhər-lərində yerləşən mədəniyyət ocaqlarının da işində
Süleyman müəllimin iştirakı var: 50 il bundan qabaq olduğu kimi,
o, bu gün də mühüm ictimai-mədəni tədbirlərin təşəb-büskarı, təşkilatçısı,
iştirakçısı kimi yorulmadan fəaliyyət göstərir. Bir də ona görə
ki, Süleyman müəllim bir sənətkar və vətəndaş kimi musiqi mədəniyyətimizdə
çoxdan ağsaqqal statusunu qazanıb və bu hüququ təkcə yaşını göstərən
rəqəmlə deyil, fədakar əməyi ilə, əsrimizin 40-cı illərindən başlayıb
bu günə kimi davam edən çoxşaxəli və zəngin yaradıcılığı ilə, insanlarla
ünsiyyətdə nümayiş etdirdiyi qeyri-adi şəxsi keyfiyyətləri ilə qazanıb.
Qədirbilən xalqımız S.Ələsgərovun
11 operettanın, o cümlədən "Ulduz", "Özümüz bilərik", "Milyonçunun
dilənçi oğlu", "Sevindik qız axtarır", "Həmişəxanım" kimi komediyaların,
"Bahadır və Sona", "Solğun çiçəklər" operalarının, "Bayatı-Şiraz"
simfonik muğamının, simfoniyalar və poemaların, kantataların, xalq
çalğı alətləri orkestri üçün əsərlərin, konsertlərin, instrumental
pyeslərin, musiqi lövhələrinin-zəhmətkeş insanları vəsf edən onlarca
nəğmənin, "ətənimdir", "Yada düşdü", "Sərvi-xuramanım mənim" kimi
romansların müəllifi kimi yaxşı tanıyır və sevir.
Biz musiqişünaslar, görkəmli sənətkarların
yaradıcılığını səciyyələndirər-kən, gətirdiyimiz müqayisələr, bənzətmələr
çox vaxt istədiyimiz kimi başa düşülmür, bir mənalı qarşılanır.
Lakin S.Ələsgərovun şəxsiyyəti həsəd doğuracaq bir müqayisəyə çox
uyğun gəlir. Musiqimizin korifeyi Ü.Hacıbəyovun bilavasitə himayəsi
altında yetişib ərsəyə çatmış musiqiçilərin bir çoxu kimi, S.Ələsgərovun
simasında onun dahi müəllimini səciyyələndi-rən əlamətləri görmək
olar. Söhbət sadəcə olaraq musiqimizin Üzeyir bəy tərəfindən müəyyən
olunmuş yolla inkişaf etdirilməsindən, bəstəkarlarımızın yaradıcılığını
səciy-yələndirən ümumi prinsiplər və üslub xüsusiyyətlərindən deyil,
bəlkə bundan daha vacib olan cəhətlə-rin təzahüründən gedir.
Dünyagörüşü, arxalandığı bədii-estetik
və etik prinsiplərlə yaradıcılığı arasındakı həma-hənglik baxımından,
şəxsi, insani keyfiyyətlərin onun çox-cəhətli fəaliyyətində özünü
göstərməsi S.Ələsgərovun şəx-siyyətinə qəribə bir tamlıq verir və
onu həyatda da, yaradıcılıqda da hər cür "yarımçıqlığa", məntiqsizliyə,
qeyri-mütənasibliyə yol verməyən sağlam, "klassik" düşüncə tərzinə
malik bir sənətkar kimi səciyyələndirir. Tale S.Ələsgərovu mədəni
həyatımızın müxtəlif sahələrində sınaqdan çıxarmışdır. 1948-ci ildə
konservatoriyanı bitirdiyi gündən indiyə kimi o, A.Zeynallı adına
Musiqi Texnikumunda müdir, Mahnı və rəqs ansamblında bədii rəhbər,
Mədəniyyət Nazirliyinin İncəsənət İdarəsində rəis, Radio və Televiziya
Komitəsinin Xalq Çalğı Alətləri Orkestrində dirijor, komitənin bədii
rəhbəri, Musiqili Komediya Teatrında direktor və baş dirijor, Konservatoriyada
müəllim və kafedra müdiri işləmiş, hazırda isə Bakı Musiqi Akademiyasının
Şuşa filialının direktoru vəzifəsində çalışmaqdadır. Tutduğu vəzifələrdən
hər birində S.Ələsgərov musiqiçi kimi yüksək peşəkarlıq nümayiş
etdirmiş, özünə və həmkarlarına son dərəcə tələbkarlıqla, eyni zamanda
diqqət və qayğı ilə yanaşaraq hamının hörmətini qazanmışdır. Ü.Hacıbəyovdan
sənət yoluna "vəsiqə" alan başqa musiqiçilərimiz kimi S.Ələsgərov
da geniş maraq dairəsinə malik musiqiçi kimi çıxış edərək bəstəkar,
dirijor, ictimai xadim, pedaqoq kimi fəaliyyət göstərmişdir.
S.Ələsgərovun musiqiçi taleyi neçə-neçə
görkəmli dramaturq, rejissor, aktyor, ifaçının sənət yolu ilə kəsişmiş
və bu yaradıcılıq ünsiyyəti, birgə axtarışlar onlarca gözəl səhnə
əsərinin, instrumental və vokal musiqi nümunəsinin yaranması ilə
nəticələnmişdir. S.Ələsgərovun musiqisi Azərbaycan sərhədlərini
adlayıb, Moskva, Sank-Peterburq, Daşkənd, Tbilisi və onlarca başqa
şəhərlərdə səslənib. Onun operettaları Bolqarıstan, Türkiyə sənətsevərləri
tərəfindən hərarətlə, rəğbətlə qarşılanıb. Bu uğurların sirri musiqi
folklorumuza gözəl bələd olan bəstəkarın Ü.Hacıbəyov ənənələrinə,
xəlqilik prinsipinə münasibətdə ardıcıl olmasında, heç vaxt öz kökündən
ayrılmamasındadır.
Nəhayət, S.Ələsgərovun böyük sənətkarımızın
yetişdirməsi kimi səciyyələndirən daha bir xüsusiyyət - onun istedadlı
musiqiçi kadrların, gənc mütəxəssislərin taleyinə biganə qalmaması,
əsil himayəçi missiyasını məmnuniyyətlə, həvəslə öz çiyninə alaraq,
onlara dayaq olmasıdır. Ona nə vaxtsa üz tutub ağsaqqal məsləhətinə
gələn, hansısa köməyə, arxaya ehtiyacı olan hər kəs Süleyman müəllimin
diqqəti, qayğıkeş münasibəti - onun şəxsiyyətini tamamlayan gözəl
davranış mədəniyyətilə qarşılaşır.
Son vaxtlar Süleyman müəllim daha
çox vətənpərvərlik mövzusuna müraciət edir, hərbi mahnılar, marşlar
bəstələyir. Şuşada dünyaya göz açmış vətən övladı, azərbaycanlı
kimi, o da qələbəmizi səbirsizliklə gözləyir. Bu inam, ümid onun
ürəyini isidir, qəlbinə ilham, qələm tutan əllərinə qüvvət verir.
Nə vaxtsa yenə də Şuşanın əsrarəngiz gözəlliklərini seyr edəcək,
Cıdır düzündə Daşaltı çayının zümzüməsinə qulaq asacaqdır. Süleyman
müəllim buna inanır. S.Ələsgərov bu gün də öz iş yoldaşlarına, tələbələrinə,
sənətsevərlərə onunla görüşmək, ünsiyyətdə olmaq, söhbətləşmək,
ondan öyrənmək sevincini bəxş edir. O, yenə fəaliyyətdə, iş başındadır.
Sevimli bəstəkarımıza uzun ömür, möhkəm can sağlığı, tezliklə hamılıqla
qələbə sevincinə qovuşmağı arzulayırıq.S.Ələsgərovun musiqiçi taleyi neçə-neçə
görkəmli dramaturq, rejissor, aktyor, ifaçının sənət yolu ilə kəsişmiş
və bu yaradıcılıq ünsiyyəti, birgə axtarışlar onlarca gözəl səhnə
əsərinin, instrumental və vokal musiqi nümunəsinin yaranması ilə
nəticələnmişdir. S.Ələsgərovun musiqisi Azərbaycan sərhədlərini
adlayıb, Moskva, Sank-Peterburq, Daşkənd, Tbilisi və onlarca başqa
şəhərlərdə səslənib. Onun operettaları Bolqarıstan, Türkiyə sənətsevərləri
tərəfindən hərarətlə, rəğbətlə qarşılanıb. Bu uğurların sirri musiqi
folklorumuza gözəl bələd olan bəstəkarın Ü.Hacıbəyov ənənələrinə,
xəlqilik prinsipinə münasibətdə ardıcıl olmasında, heç vaxt öz kökündən
ayrılmamasındadır.
Nəhayət, S.Ələsgərovun böyük sənətkarımızın
yetişdirməsi kimi səciyyələndirən daha bir xüsusiyyət - onun istedadlı
musiqiçi kadrların, gənc mütəxəssislərin taleyinə biganə qalmaması,
əsil himayəçi missiyasını məmnuniyyətlə, həvəslə öz çiyninə alaraq,
onlara dayaq olmasıdır. Ona nə vaxtsa üz tutub ağsaqqal məsləhətinə
gələn, hansısa köməyə, arxaya ehtiyacı olan hər kəs Süleyman müəllimin
diqqəti, qayğıkeş münasibəti - onun şəxsiyyətini tamamlayan gözəl
davranış mədəniyyətilə qarşılaşır.
Son vaxtlar Süleyman müəllim daha
çox vətənpərvərlik mövzusuna müraciət edir, hərbi mahnılar, marşlar
bəstələyir. Şuşada dünyaya göz açmış vətən övladı, azərbaycanlı
kimi, o da qələbəmizi səbirsizliklə gözləyir. Bu inam, ümid onun
ürəyini isidir, qəlbinə ilham, qələm tutan əllərinə qüvvət verir.
Nə vaxtsa yenə də Şuşanın əsrarəngiz gözəlliklərini seyr edəcək,
Cıdır düzündə Daşaltı çayının zümzüməsinə qulaq asacaqdır. Süleyman
müəllim buna inanır. S.Ələsgərov bu gün də öz iş yoldaşlarına, tələbələrinə,
sənətsevərlərə onunla görüşmək, ünsiyyətdə olmaq, söhbətləşmək,
ondan öyrənmək sevincini bəxş edir. O, yenə fəaliyyətdə, iş başındadır.
Sevimli bəstəkarımıza uzun ömür, möhkəm can sağlığı, tezliklə hamılıqla
qələbə sevincinə qovuşmağı arzulayırıq.