|
ÉÅÍÈËÈÊËßÐÈÌÈÇ
Ifaçılıq...
-
Yaradıcılıq…
-
Qörüşlər…
-
Muzeylərdə…
-
Elmi seminarlarda…
-
|
|
-
Məruzəçinin fikrincə Azərbaycan kinosunda postmodernizm haqqında söhbət açmaq hələ çox tezdir. Milli ekran sənətimizdə bütöv bir modern kinematoqrafik lay olmamağına görə postmodernizmin əmələ gəlməsi də sual doğurur. Yalnız son illərdə V. Mustafayevin («Yaramaz», «Hər şey yaxşılığa doğru»), A. Salayevin («Yarasa») və
M. Ibrahimbəyovun («Həqiqi əhvalatlar») filmlərində biz modernist təmayüllərə müşahidə edirik. Həmin əsərlərində postmodernist estetikasının bəzi elementlərindən istifadə olunur.
Seminarın rəhbəri, «Estetika» şöbəsinin müdiri, fəlsəfə elmləri namizədi Rəna Abdullayevanın «Dizaynda postmodernizimin üslub üsulları» adlı məruzəsində müzakirələrin xüsusi yekunu vurulmuşdur. Postmodernist bədii təfəkkürü ən parlaq şəkildə vizual sənətlərində, yəni memarlıq, dizayn və boyakarlıqda öz əksini tapmışdır. Belə vəziyyət nəinki Qərbi ölkələrdə, həm də Azərbaycanda mövcuddur. Postmodernizmin üslub üsulları 1980-cı ildə Venetsiyada memarlıq və dizayn sərgisində nümayiş etdirilmiş «Kolonnada» adlı Hans Hollyaynın deklarativ əsərinə bənzər «mürəkkəb qayda»-nın dünyagörnüşü mənzərəsini yaradır.
Azərbaycanda şəhər dizaynı sahəsində postmodernist üslub üsulları Rəhim Seyfullayev və Ömər Ömərovun yaradıcılığında təmsil olunmuşdur. Onların layihələri üzrə yenidən qurulmuş Bakıdakı Fəvvarələr Meydanı (R. Seyfullayev) və Dənizkənarı Bulvarda yerləşən «Bakı Venetsiyası»-nın dizayn həllərini birləşdirən oyun başlanğıcdır. Əgər Ö. Ömərovun oyun mövzusunun həllində uşaq nağılları sjetlərinin vasitəsilə səmimilik və yumor üstün tutursa, ondan fərqli olaraq R. Seyfullayevin «mürəkkəb qaydasının» əsasını dərin ironiya təşkil edir. Bakı sakinlərin sevimli gəzintilər yeri olan «Bakı Brodveyi» memar tərəfindən «şöhrətpərəstlik yarmarkası» halına salınmışdır.
«Mürəkkəb qayda» ideyası mədəniyyət və cəmiyyətdə 1970-90-cı illərdə gedən entroniya proseslərini əks etdirir. Son dərəcədə maraqlıdır ki, Azərbaycanda postmodernist paradiqmasının yayılması 1980-cı illərin ortaları dövrünü təsadüf edir. Bu zaman cəmiyyətdə entropiyanın ilk əlamətləri özünü artıq göstərmiş, postmodernizmin üslub üsulları isə cəmiyyətin strukturu ilə ən sıx əlaqədə olan sahəsində, yəni şəhər dizaynında yayılmışdır.
Beləliklə, seminar öz məqsədinə nail olmuşdur. Azərbaycan sənətşünaslığında hələ tədqiq olunmamış postmodernizm problemi qoyulmuşdur. Hətta ilkin təhlilin nəticələri göstərir ki, postmodernist mədəniyyətinin əsas əlamətləri Azərbaycan incəsənətinin bütün növlərində yayılmış, burada gedən bədii prosesləri dünya mədəni məkanı ilə daha da sıx bağlamışdır.
Ə D Ə B I Y Y A T:
1. Mirimanov V. B. Iskusstvo i mif. Üentralğnıy obraz kartinı mira. - M.: Soqlasie, 1997.
2. Rozenblöm E. Xudojestvennoe proektirovanie: strateqiə i taktika. // DI SSSR, 1989, ¹ 9.
3. Abdullaeva R.Q., Salamzade G.A. Sovremennoe iskusstvoznanie: istoki, problemı i metodı. - B.: Glm, 1997.
4. Səfərova Z.Y. Azərbaycan musiqi elmi (XIII-XX əsrlər). - B.: Elm, 1998.
5. Ağayeva N.K. Azərbaycan teatr tənqidi və teatrşünaslığının inkişaf problemləri. - B.: Elm, 1997.
6. Panarin A.S. Iskuşenie qlobalizmom. - M.: Russkiy Naüionalğnıy Fond, 2000.
7. Ilğin I.P. Postmodernizm ot istokov do konüa stoletiə: gvolöüiə nauçnoqo mifa. - M.: Intrada, 1998.
8. Qenon R. Krizis sovremennoqo mira. - M.: Arktoqeə, 1991.
9. Duqin A.Q. Tamplierı proletariata. - M.: Arktoqeə, 1997.
Ərtegin SALAMZADƏ
|
