Quruluş e'tibarilə sadə görünən çəng çox qədimlərdən geniş yayılmış simli çalğı alətlərindəndir. O müxtəlif quruluşda olmuşdur. Eramızdan əvvəllərə aid edilən çənglərin 6-9 simli olduğu mə'lumdur. Mülahizələrə görə, çəng ox və yay ovçuluq silahının törəməsidir.

Türk xalqları musiqisinin tədqiqatçısı doktor Fərrux Şumer "Qədim türklərin musiqisi və rəqsləri" adlı məqaləsində yazırdı: "Altay Kurqanlarında aparılan qazıntılar zamanı tapılan mədəniyyət abidələri arasında 2 çəng daha böyük maraq kəsb edir."

Azərbaycan arxeoloqlarının araşdırmalarından belə mə'lum olur ki, çəngin respublikamızda ilk tapıntıları eramızdan əvvəllərə aid edilir. Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzi olmuş Bərdə şəhəri yaxınlığında Şatırlar kəndi ətrafında aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı eramızdan əvvəl IV-III əsrlərə aid üzərində çəng çalan qadın fiquru təsvir edilmiş saxsı qablar tapılmışdır. Qablar həmin dövrə aid yerli istehsalın məhsuludur.

XIV-cü əsr görkəmli Azərbaycan musiqişünası əbdül Qadir Məarağai "Məqasid-əl-əlhan" əsərində çəng haqqında yazır: "Bu məşhur alətdir. Onun üzünə dəri çəkilir və sim əvəzinə sap bağlanır. Sazdan istifadə edənlər həmin sapları pərdələr adlandırırlar. Bə'zən ona 24 sim bağlayırlar."

Şərq xalqları əfsanələrində çəng ilahi qüvvə tərəfindən yaradılmışdır. Hətta ilk dövrlərə dair bə'zi rəsmlərdə bu alət müqəddəs mələk kimi təsvir edilmişdir. Müasir arfa musiqi alətinin ibtidaisi sayılan çəngin ilk vətəni Qədim Misir sayılır. Eramızdan çox-çox əvvəllərə aid edilən çəng musiqi aləti XVI-cı əsrin II yarısına kimi Azərbaycanda istifadə edilmişdir. Bu alətin müxtəlif növləri olmuşdur. Xromatik sırası 24 səsdən ibarətdir. Üzünə balıq və ya ceyran dərisi çəkilir. Simləri ipək və bağırsaqdan hazırlanır. İfa tərzi arfada olduğu kimi sağ və sol əllərin barmaqları ilə çalınır. Diapazonu kiçik oktavanın "sol" səsindən 2-ci oktavanın "fa #" səsinə kimidir.

Bərbət - mizrabla çalınan simli musiqi alətidir. Ud tipli alətlər ailəsinə aid olan bərbətin gövdəsi uda nisbətən böyük, qolu isə xeyli uzundur. Yazılı mənbələrdən aydın olur ki, bərbət qədim ud kimi köklənib. Qədim udun simləri isə kvarta münasibətində olmuşdur.