zərbaycan xalqının böyük mütəfəkkir oğlu əhməd bəy Ağaoğlu (Ağayev) XIX əsrin sonu, XX əsrin birinci yarısı hüdudlarında milli ziyalı, münəvvər bir intellektual kimi formalaşmış və Azərbaycanın ictimai fikir tarixini dəyərli əsərlərilə zənginləşdirmişdir. O, 1869-cu ildə Azərbaycanın Qarabağ mahalının Şuşa şəhərində anadan olmuşdur. Ağaoğlunun ailəsi Şuşanın elm və bilik sahəsində seçilən ziyalılar zümrəsinin ən nüfuzlu dairəsinə mənsub idi.əhməd bəy ilk təhsilini məhəllə məktəbində almış, ərəb və fars dillərini mükəmməl öyrənmişdir. Az sonra isə Şuşada yeganə müasir tipli maarif ocağı sayılan rus məktəbində oxumuşdur.

Ə.B.Ağaoğlu sonrakı illәr Tiflisdәki 1 saylı gimnaziyada tәhsilini davam etdirmiş, 1885-ci ildә oranı bitirmişdir. Bir neçә ildәn sonra - 1888-ci ildә, o, ali tәhsil almaq mәqsәdilә Fransanın paytaxtı Parisә gәlmişdir. O, 1994-cü ilә qәdәr "Kollej de Frans" vә siyasi biliklәr mәktәblәrindә tәhsil almış, dünyanın әn şöhrәtli tәhsil ocaqlarından biri olan, mәşhur Sarbonna Universitetinin teologiya (ilahiyyat) fakültәsini bitirmiş vә hüquq mәktәbindә dә oxumuşdur. Görkәmli hüquqşünas, ilahiyyatçı, siyasәtçi vә digәr bilik sahәlәrinә dәrindәn bәlәd olan alim kimi fәrqlәnәn Ağaoğlu Fransada olduğu zaman latın, yunan, fransız, ingilis vә rus dillәrini dә dәrindәn mәnimsәmişdir. Azәrbaycanda vә Tür-kiyәdә onlarca qәzetin redaktoru olmuş, yüzlәrlә mәqalә, 15 kitab vә kitabça çap etdirmişdir. Böyük intellektual diapazona malik bu mütәfәkkir 1939-cu ildә Türkiyәdә vәfat etmişdir.

Əhmәd bәy Ağaoğlu (Ağayev) istәr böyük, istәrsә dә kiçik әsәrlәrindә incәsәnәtin bütün sahәlәrilә bağlı qiymәtli fikirlәr söylәmişdir. Onun xalq poeziyası vә aşıq sәnәti haqqında araşdırmaları bu günkü nәzәri fikrimiz üçün dә öz aktuallığını vә әhәmiyyәtini itirmәmişdir. O, әdәbiyyat, teatr, musiqi vә s. sahәlәrin xalqın mә'nәvi inkişafında rolu barәdә ayrı-ayrı mәqalәlәr dә dәrc etdirmişdir.

Ə.Ağaoğlu "Kaspi" qәzetinin 1900-cü il avqustun 8-dә dәrc olunmuş (266 saylı) "Opıt oçerka tatarskoy poezii" mәqalәsindә türk-tatar (Azәrbaycan) xalq poeziyasında aşıq sәnәtinin tәfsirini vermiş vә maraqlı qәnaәtlәrә gәlmişdir. Müәllif göstәrir ki, mәqalәdә qarşıya qoyulmuş mәqsәd әldә edilmiş cü'zi material әsasında yerinә yetirilir vә toplanmış hәmin material yalnız dәryadan götürülmüş bir damla tәşbihindәdir. Tәbiidir ki, damla ilә dәrya haqqında mühakimә yürütmәk olmaz.