Sərdar FƏRƏCOV, bəstəkar:

-Bu günkü müzakirələri dinlərkən, bir neçə il bundan qabaq tanış olduğum SSRİ Bəstəkarlar İttifaqının 1948-ci ildə keçirilmiş məşhur Plenumunun materiallarını xatırladım. Kitab şəklində dərc olunmuş bu sənədlər təsadüfən əlimə düşmüşdü və mən böyük maraqla onlarla tanış oldum. Tarixdən bilirdim ki, o zaman bəzi böyük bəstəkarlar bu plenumda nahaqdan tənqid olunmuş, onlara qarşı qərəzli hücumlar edilmişdi. Belə qərəzli, şübhəli, ötəri fikirlər, doğrudan da, bu kitabda kifayət qədər idi. Lakin, eyni zamanda, müzakirələr zamanı musiqi əsərləri ən müxtəlif aspektlərdən, çox əsaslı şəkildə təhlil edilmiş, son dərəcə tutarlı müddəalar irəli sürülmüşdü. Mənim üçün Qoldenveyzer, Qnesin kimi musiqiçilərin fikirləri çox maraqlı idi. Bu fikirlər indi də müasir səslənir. Və mən o vaxt qəribə həsəd hissi keçirdim, arzuladım ki, kaş bizim Bəstəkarlar İttifaqında da belə dəyirmi stol keçiriləydi! Bu günkü müzakirələr də belə maraqlı ola bilər. Əlbəttə, yaxşı olardı ki, hər konsertdən, hər dinləmədən sonra isti-isti əsərləri təhlil edək, bilavasitə notları nəzərdən keçirək. O zaman söhbət daha konkret alınardı.

Mən Vasif müəllimin bir fikri ilə çox razıyam ki, hal-hazırda bizim musiqidə qeyri-peşəkarlıqdan danışmaq mümkün deyil. Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbində peşəkarlıq artıq çoxdan qazanılmış səviyyədir. Mənim burada eşitdiyim bütün əsərlər yüksəu professional səviyyədə idi. Zövqlər başqa ola bilər, münasibət fərqlənə bilər. Ancaq əsərlərin səviyyəsinə söz yoxdur. Mən Lalə xanımın o sözü ilə razı deyiləm ki, tələbə əsəri bir qədər qeyri-ciddi qəbul olunmalıdır. Çünki tarixdən elə tələbə işləri məlumdur ki, onlar artıq klassikadır. Mən inanıram ki, bu gün burada əyləşən tələbələrin və yaxud dünənki tələbələrin əsərləri, şübhəsiz, zaman keçdikcə hansısa ifaçının və ya dirijorun repertuarında özünə möhkəm yer tutacaq. Çünki əsərlərin səviyyəsi buna yaxşı zəmin yaradır. Eşitdiyim tələbə işlərindən Lalə Cəfərovanın və Xədicə Zeynalovanın kvartetləri çox gözəl təəssürat yaratdı. Burada janra ciddi münasibət var, fikri yaradıb davam etdirmək hünəri var. Mənim üçün Yusif Mirişlinin əsərlərini dinləmək çox maraqlı idi. Onun violonçel və fortepiano üçün "İmpressio" əsərində öz üslubunu tapmaq istiqamətində əhəmiyyətli bir addım nəzərə çarpır. Yusifin musiqi dilinin kristallaşması prosesi hiss olunur. Zənnimcə, bu əsər Yusif Mirişlinin yaşaya bilən ən yaxşı əsərlərindən biridir. İlham Azmanlının sonatalarını əvvəllər eşitmişdim və rəyim də o vaxtdan müsbətdir. Ceyhun Allahverdiyevin əsərləri mənim üçün əsil tapıntı oldu.Xüsusilə, onun skripka və fortepiano üçün Sonatası diqqətimi cəlb etdi. Həm bu əsər, həm də fortepiano sonatası yaşamağa layiq çox gözəl əsərlərdir. Müəllif onların taleyi barədə tam arxayın ola bilər. Məmməd Cəfərovun çox səmimi yazılmış romanslarını qeyd etmək istərdim. Onlar müasir və təravətli səslənirdi. Digər gənc bəstəkarların da əsərləri ancaq məmnunluq doğurur. Ümumiyyətlə, professionallıq və ciddilik baxımından bu ilki forumu mən çox yüksək qiymətləndirirəm.

Yusif MİRİŞLİ, bəstəkar:

-Açığını deyim ki, bilavasitə hər konsertdən, dinləmədən sonra yığışıb müzakirə, diskussiya açsaydıq, qızğın mübahisə etsəydik, daha maraqlı və səmərəli olardı.

Çünki bütün bu günlər nəzəriyyəçilərlə bəstəkarlar arasında, demək olar ki, heç bir əlaqə yox idi. Eşitdiyimiz əsərlər barədə yalnız bu gün ətraflı söhbət açmışıq. Bəs bu əsərlər məndə necə təəssürat oyatdı? Əvvəla, dinlədiyim əsərlərin yarısında əsil Azərbaycan intonasiyası yox idi. Əksinə, bolluca ümumi yerlər eşitdim. Forma var idi, lakin onu möhkəm saxlaya bilən intonasiya yox dərəcəsində idi. Tələbə işlərinə gəldikdə isə, mən onları müstəqil yazılmış əsərlərdən ayırmıram. Əsərin nə vaxt, tələbəlik illərindəmi və yaxud sonra yazılmasının heç bir fərqi yoxdur. Musiqiyə, işə münasibət, hər iki halda dərhal bilinir.

Yalçın MƏLİKOV, bəstəkar:

-Mən də ilk növbədə festivalın təşkilatçılarına öz təşəkkürümü bildirirəm. Buradakı bəstəkarların çoxu ilə tanışam, tez-tez Musiqi Akademiyasında görüşürük. Lakin bu dəfə ünsiyyətimiz daha yaxın, daha səmimi oldu. Səslənən əsərləri saf-çürük etmək imkanı qazandıq. Həyat özü təzadlardan ibarətdir və ağ-qara tendensiyası göstərilən əsərlərdə də özülü büruzə verdi. Əsərlər üçün ən yaxşı, həlledici hakim zaman olacaq. Vaxt hər əsəri öz yerinə qoyacaq. Hər bir bəstəkar isə öz yolunu tapmağa çalışmalı və bu yolu azmamalıdır. Yeni əsər bəstələrkən ən yüksək zirvəni nişan almaq lazımdır. Öz sənətinə ancaq belə münasibətdə nə isə əldə etmək olar.