21.

Hər iki əldəki notların "improvizasiyavari" çalınması. Not ölçülərinin saxlanılması vacibdir. Ritmin sərbəstliyinə görə sağ və sol əllərin notları üst-üstə düşməyə bilər.

Bax: A. Raskatov (Rusiya) - "Dolce far niente". 1991.

KLASTERLƏR

Klaster sözü kiçik və böyük sekundalardan yaradılmış akkord, çoxsəslilik mənasını verir (Q. Kauellin termini). "Klaster" ingilis dilindən "yığın" kimi tərcümə olunur. Fortepianoda çox zaman zərb effektli, politonal səs "ləkəsi" kimi eşidilir. Klaster bəzən "zərb" təzyiqi ilə başqa spesifik effektlərin də yaranmasına səbəb olur ki, onları daha sonra nəzərdən keçirəcəyik.

22.

Klaster; H (böyük oktavanın si notası) və cis1 (I oktavanın do # notası) arasındakı bütün notlar akkord kimi vurulur. Klassik yazılışı (H və cis klasterə daxildir):

Bax: Fərəc Qarayev (Azərbaycan) - "Forst şəhəri üçün musiqi". 1992.

23.

Klaster; b1 (I oktavanın si b notası) və g2 (II oktavanın sol notası) arasındakı bütün notların akkordunu göstərir (b1 və g2 daxil olmaqla) .

Bax: Luciano Berio - "FEUERKLAVIER". 1989.

24.

F (böyük oktavanın notu) səsindən aşağı mümkün olduqca çox notun akkordu. Bu nümunədə klasterin aşağı sərhəddi yoxdur.

Klassik yazılış tərzi:

Bax: Fərəc Qarayev

(Azərbaycan) -"Cənab Bi-Layn - ekssentrik". 1997.

25.

A) variantı - "pentatonik" klaster. Göstərilmiş hüdudlarda (B1-Des1) bütün qara dillə-rin basılması tələb olunur.

Klassik yazılış tərzi:

B) variantı - ağ dillərdən yaranmış akkord (H1-D1). Çalınma və klassik

yazılış tərzi: .

C) variantı - göstərilmiş hüdudlarda (c - F) bütün notların çalınmasını tələb edir, lakin bu variantda alt hüdud

F (fa) deyil, Fis (fa #) olacaq.

Yazılışı və çalınma tərzi:

Bax: Hideaki Suzuki (Yaponiya) "Parodi for 2 pianos". 1977.

26.

A) variantı. Diatonik (ağ dillər) klaster. e1 (I oktavanın "mi" notu) və e2 (II oktavanın "mi" notu) arasındakı bütün ağ dillərin çalındığı akkord. Klassik

yazılış və çalınma forması:

B) variantı. Xromatik klaster. e1 və e2 arasındakı bütün notların çalındığı (bütün dillərin istifadə olunduğu) akkord. İki əllə də çalına bilər.

Bax: Fərəc Qarayev (Azərbaycan) - "POST-LUDIO". 1991.

27.

"Böyük" klaster işarələri.

A) variantında d1 (I oktavanın

"re" notu) və g2 (II oktavanın

"sol" notu) arasındakı bütün səslər akkord şəklində çalınır. Bu halda akkord artıq əllə deyil, dirsəklə çalınır (qolun biləkdən dirsəyə qədər olan hissəsi ilə) .

B) variantında klasterin hüdudları h (kiçik oktavanın "si" notu) və d3 (III oktavanın "re" notu) dilləridir. Dirsəklə çalınır (lazım olarsa, bilək və barmaqlardan da istifadə edilir) .

Bax: Nikolay Korndorf (Rusiya) - "Yarilo". 1981. Peter Wettstein (İsveçrə) - "UNELIAISON". 1992.

28.

Xromatik klaster işarəsinin daha bir variantı. d1 (I oktavanın "re" notu) və g2 (II oktavanın "sol" notu) arasındakı bütün notlar akkord halında çalınır (hər iki əl istifadə oluna bilər) .

Bax: Masamitsu Takahashi (Yaponiya) - "Capric-cio per piano-forte". 1982.

İFAÇILIQ ÜSULLARI İŞARƏLƏRİ

29.

"Qlissando" (gliss.) işarələri.

Klassik yazılışı:

A) variantı: ağ dillər boyunca glissando (ox boyunca çəkilmiş rəsm ağ dilləri göstərir) .

B) variantı: pentatonik glissando; qara dillərdə ifa olunur (ox boyunca çəkilmiş rəsm qara dilləri göstərir) .

C) variantı: piano simləri boyunca glissando.

Bax: Olqa Rayeva (Rusiya) "Fortepiano üçün 7 uşaq pyesi". 1995.

30.

Klaviaturanın sonuna qədər davam edən glissando. A) variantındakı glissando sərbəst başlaya bilirsə (istənilən notdan),

B) variantında başlanğıc notu göstərilmişdir (e notu).

Klassik yazılışı:

Üzərində + işarəsi durursa,

qlissando piano simlərində ifa olunur. + işarəsinin öndəki notlar üzərində durduğu və annulyasiya ("sıfırlaşdırla") (ord.) olunmadığı halda da qlissando simlərdə çalınır.

Bax: Elmir Mirzəyev (Azərbaycan) - "ALSO, SIY SIND GYKOMMYN". 1997.

Masaoki Okasima (Yaponiya) - "A starri night". 1982.