Azərbaycanın ilk dirijoru böyük yazıçımız Əbdürrəhim bəy haqverdiyev olmuşdu.

1908-ci ilin yanvarında Şərqin və Azərbaycanın ilk milli operası "Leyli və Məcnun" səhnəyə gələndə bu sənət incisinin 23 yaşlı yaradıcısı Üzeyir Hacıbəyov özü orkestrdə skripka çalırdı. Əbdürrəhim bəy dirijor idi.

Niyaziyə qədər Azərbaycanda nə dirijor sənətinin böyük şöhrəti olub, nə də şöhrətli dirjorlarımız.

Niyazi özü həmişə əmisi Üzeyir bəyin silahdaşı Müslüm Maqomayevə rəğbətlərindən, onun öz əsərlərinə dirijorluq etməsini gördükcə bu sənətə bağlanmasından danışırdı.

Və Niyazi ilk sevilən dirijorumuz oldu.

Yaxşı nümunəni o yaratdı.

Bu yolun əlifbasını, ilk əyani dərsliyini şəxsi nümunəsiylə o doğurdu.

Dünyada ən çətin şey də ilk olmaq, yolu açmaqdır, sonra o yolla irəliləməyə, zirvələr fəth etməyə nə var ki!

Yeni-yeni dirijorlarımız yaranırdı, lakin incə musiqi duyumu, yüksək artistizm, orkestrdəki hər musiqi alətini eşidə bilməsi, hər musiqiçini öz iradəsi altında saxlamaq gücü ilə Niyazi ötülməz idi, daimi birinciydi.

Ən məşhur bəstəkarlarımız bütün yeni əsərlərini Niyazinin ifasında səslənməsini istəyirdilər.

Çünki Niyazinin yozumunda həmin əsərlər mütləq yeni gözəlliklər, yeni cazibə qazanırdı.

Bu gün universitetlər, özəl təhssil ocaqları yaratmaq bir dəb olub və onların sayı Azərbaycanda bəlkə qədərindən çoxdur.

30-40 il əvvəl ayrı-ayrı adamların universitet yaratmağı bizlərdə mümkünsüz bir iş olduğu zamanlarda isə maestro Niyazi universitet yaradan şəxs idi və bu universitet onun qonaqlı-qaralı mənziliydi.

Azərbaycanın, Sovet İttifaqının, dünyanın ən məşhur sənətçiləri lap tez-tez Niyazinin mehriban, səxavətli mənzilinə, onun həmişə açıq süfrəsinin ətrafına toplaşardılar.

Və o evə yaxın yeniyetmələr, cavanlar üçün bu məşhur insanları, bu mədəniyyət, elm ulduzlarını yaxından görmək, onların söhbətlərini eşitmək, sənət məsələləri barədə düşüncələrini dinləmək, mübahisələrinə qulaq asmaq əsl universitet idi və Niyazi mənzilindəki bu universitet başqa universitetlərin ya heç verə bilməyəcəyini, ya da aylar ərzində verə biləcəyi bilikləri bir neçə saat ərzində silinməz, pozulmaz şəkildə yaddaşa həkk edirdi.

Gerçək universitetini məhz Niyazinin evində keçmiş neçə-neçə insanlar bu gün Azərbaycan mədəniyyətinin, sənətinin, elminin aparıcıları sıramsındadırlar, onlardan neçəsi də bu gün bu zalda əyləşib və mən də Dövlət Universitetindən öncə özümü o darülfünün - Niyazi universitetinin məzunu sayıram.

Niyazi bilavasitə auditoriyalarda dərs demədi, müəllimlik etmədi, amma o, böyük bir məktəb idi.

Onun orkestrdəki hər məşqi bir dərs idi, onun hər konserti bir dərs idi.

Və bu gün neçə müğənnimiz, bəstəkarımız, dirijorumuz Niyazini özünün müəllimi sayır və çox əsaslı, haqlı olaraq belə hesab edir.

Məhz Niyazinin, cazibəli, güclü şəxsiyyətinin, ali sənətinin təsiri ilə neçə istedadlı cavan 50-60-70-80-cı illərdə dirijor olmağı qət etdi.

30-cu illərdə fəaliyyətə başlamış Əfrasiyab Bədəlbəyli, Əşrəf Həsənov, Çingiz Hacıbəyov kimi dirijorların sırasına Nazim Rzayev, Kazım Əliverdibəyov, Rauf Abdullayev, Ramiz Məlikaslanov kimi istedadlı sənətçilər qoşuldular, onlar musiqimizdə Niyazi yolunun ləyaqətli davamçıları oldular.

Və bu sırada Yalçın Adıgözəlovun yeri ayrıcadır, seçiləndir.

Yalçın Adıgözəlovu da dirijorluq sənətinə bağlayan Niyazinin parlaq obrazı olub - bu Yalçının öz etirafıdır.

Yalçının babası Zülfü Adıgözəlov XX yüzildə Azərbaycan muğamının ən kamil ifaçılarından idi.

Əslən Qarabağdan olan bu əvəzsiz xanəndə lap cavan çağlarından Bakıya gəldi, muğama xüsusi rəğbətləri ilə seçilən abşeronluların ürəklərini fəth etdi, Abşeronun və bütün Azərbaycanın istəklisinə çevrildi, muğam sənətimizdə yeni bir yol açdı. Zülfü Adıgözəlov bütün varlığıyla xalq musiqisiylə bağlı olsa da 2 oğlunun - Vasifin və Raufun Avropa musiqisinin sirlərinə yiyələnməsini arzulayırmış, "xalq musiqisi, muğamlar onsuz da onların canındadır" deyirmiş və oğlanlarından birini skripka, digərini fortepiano sinfinə qoyubmuş.

Vasif Adıgözəlov Azərbaycanın tanınmış bəstəkarı oldu, Rauf Adıgözəlov tanınmış skripkaçısı və müğənnisi.

Və Vasif Adıgözəlovun oğlu Yalçın sanki babasının sənətimizdə Şərq-Qərb vəhdətini görmək, dünya musiqisinin daha əngin fəzalarına dikəlmək arzularına əməl edərək dirijorluğu seçdi, sənətimizi, musiqimizi, istedadımızı dünyaya tanıtmağın və dünyada təsdiqləməyin bu yolu ilə getdi.

Artıq Azərbaycandan çox-çox uzanqlarda hörmət bəslənən, etiraf edilən Yalçın Adıgözəlov Azərbaycan dirijorluq sənətinin şöhrətini yeni yüksəkliklərə qaldırıb, Niyazi məktəbinin ən yaxşı təmsilçilərindən biri olduğunu sübut edib və bunun daha bir təsdiqi Yalçının dirijorluğu ilə P. Çaykovski adına Rusiya Böyük Simfonik orkestrinin ifasında yazılmış, bayramına toplaşdığımız yeni diskdir.

Niyazi 51 il qoşa olduğu Həcər xanımla son dərəcə dolu, saysız-hesabsız seriyaları olan maraqlı bir filmə bənzəyən ömür yaşadı.

Niyazini tanıyan, o evə, o ailəyə bələd olan hər kəs maestrolu günləri anarkən istər-istəməz yaddaşında yüzlərlə təsirli, hərdən kövrək, bəzən həzin, çox zamansa şaqraq gülüşlərlə, zarafatlarla, şuxluqla ləbələb an canlanır.