Qorqud kitabı "Oğuznamə"nin bir hissəsi olduğundan, bu halda "Oğuznamə"nin Azərbaycanda mə-həlli bir rəng alaraq, intişar etdiyini göstərir. Bir də yuxarıda göstərildiyi kibi, Azərbaycan türkcəsinin yayıldığı yerlərdə cərəyan edən nağılların hər birisinə Oğuznamə deyilməsini də ilavə edərsək, bu cihət bir qat daha qüvvət qazanmış olur. Qorqud kitabındakı nağılların çoxunun sonunda Oğuznamə adı anıldığı kibi (səh. 20, 86, 119, və sairə) Gürcüstan padişahları ilə Oğuzların müharibəsini təsvir edən "salor Qazanın evinin yağmaladığı" nağılı da "dədəm Qorqud kəlibən boy-boyladı, soy-soyladı, bu Oğuznaməyi düzdü-qoşdu" cümləsi ilə bitirməkdədir.

6§. Oğuznamə müğənnisi olan Qorqudun, kitabda bir "Ozan" olaraq göstərilməsi də bizim için bir vəsiqə təşkil edir. Mə’lum olduğu üzrə ərəb feodalist cəmiyyət quruluşu, hənuz əski türklərcə qəbul edilmədən əvvəl müxtəlif türk və tatar qəbilələri bir az "dini" sifəti havi olan el şairlərinə "qam", "baxşı" dedikləri kibi, Oğuzlar da "Ozan" deyirlərdi.

Bu "Ozan" tə’biri bizim aramızda ta indiyə qədər yaşamışdır. Hazırki halda, xalq ədəbiyyatımızda belə buna bol-bol təsadüf etməkdəyiz. Vəsiqə olaraq, bir neçə xalq türküsü aldıq:

7§. əski alman şərqiyyatçılarından fon Ditsin 1815-ci sənəsində təb etdirdiyi şərq materialları külliyatı içində "bazətü-r-risalə min kəlimati Oğuznamə əlməşhur atalar sözü" adlı bir risalə də vardır.

Bu risalə adından da mə’lum olduğu üzrə "Oğuznamə"nin havi olduğu atalar sözlərindən yapılma bir məcmuədir. Bundakı atalar sözlərindən əlimizdə olanlardan bə’ziləri az-çox şəklini dəyişdirməklə ində də Azərbaycan xalqı arasında yaşamaqdadır. "Oğuznamə"də: "İyilik et dənizə at! Balıq bilməsə, xalıq bilir." Azərbaycanda indiki şəkli: "Yaxşılıq eylə, at dəryaya; balıq bilməzsə, xaliq bilər". Bu kimi atalar sözləri "Oğuznamə"nin Azərbaycanda intişarını tə’yid etməkdədir.

8§. XVII əsrin türk səyyahlarından əvliya-Çələbi öz səyahətnaməsində Dərbənd şəhərinin ("ziyarətgahi Cəbəlül ərbəin") yə’ni qırxlar məqamından bəhs edərkən, Qorqud atanın qəbrini bu qəbristanda gördüyünü aşağıdakı bu sətirlərlə qeyd etməkdədir: "... Qırx ədəd qəbri-əzim olub ziyarətgahi-ən’amdır (ziyarətgahi Dədə), ulu sultandır. Şirvanlılar bu sultana mü’ətəkiddilər." Bu qeyddən də anlaşıldığına görə , Qorqudun xatirəsi əski azərbaycanlılar arasında qüdsi bir mahiyyət almışdır. Qor-qudun belə əhəmiyyət qazanması, onun çox geniş bir ölçüdə nüfuza malik olduğunu göstərir. Bu da onun "Oğuznamə" nağıllarını "eldən-elə" gəzərək çalıb-oxuması sayəsində vücuda gəlmişdir.

9§. "Oğuznamə" nağıllarının qəhrəmanlarından Qazan ilə zəvcəsi Burla xatun adına Cənubi Azər-baycanda iki qəbrin bulunması da "Oğuznamə"nin Azərbaycandakı mövqeyini göstərən vəsiqələrdən-dir.Bu qəbirləri gözü ilə görən alman səyyahı Olearius bu cəhəti aşağıdakı sətirlər ilə izah edir: "... Qazan öldürüldükdən sonra Təbriz civarında Acı nəhr kənarında dəfn edilmişdir. İndi də onun qəbrini orada görmək olur. Urmiya qalası civarında onun zəvcəsi Burlanin qəbrini də mənə göstərdilər...".

Burla xatunun şəxsiyyəti haqqında tədqiqat yapan akademik Bartold bu vaxta qədər mə’lum olan tarixi simalar arasında Burla xatun adına təsadüf edilmədiyini və bu adın yalnız Qorqud kitabında bulunduğunu, türk tarixi haqqındakı geniş tətəbbü’ətinə istinadən qeyd etməkdədir.

10§. "Oğuznamə" adı haqqında yapılmış qısa bir tədqiq də fikrimizi tə’yid edəcək bir qiyməti havidir. Türk kitabiyyat mütəxəssislərinnən Brusalı Məhəmməd Tahirin yazıları içində mənbəsini göstərmədiyi bu parçaya təsadüf etdik. (Lisan və imlası eynən mühafəzə edilmişdir):