Ceyms Klark adlı musiqi adası      
      
Z. Dadaşzadə           
1   2   3   4   5  
  N. Əliyeva, L. Hyseynova
«Musiqinin Böyük İpək Yolu» I Bakı klassik musiqi festivalı

S. Axundzadə
Azərbaycanda yeni «Milli məvətiyyət cəmiyyəti yaranıb»

N. Axundova
Lyusernada keçirilən musiqi festivalının «Composer in Residence»

Z. Dadaşzadə
Ceyms Klark adlı musiqi adası

CIOFF beynalxalq təşkilatının prezidenti cənab Kari Berqhomla mühasibə

 
 
make printcopy print copy

Şərq aləminin vurğunu N.Vudun "Örtük altında" pyesi isə incə zövqlə yazılmış, yumorlu orijinal miniatürdür. Ümumiyyətlə, bu əsər Böyük Britaniyada hələXX əsrin əvvəlində qərar tapmış ənənəni - Şərq aləminə marağı inikas etdirir.

R.Abdullayevin öz orkestri ilə səsləndirdiyi Qustav Holstun (1874-1934) "Planetlər" silsiləsindən parçalar ("Mars", "Venera", "Yupiter"), habelə kino və teatr üçün yaratmaları ilə tanınan U.Uoltonun (1902-1983) "V Henrix" süitası konsert musiqisinə nümunə olub öz parlaq orkestr boyaları ilə yadda qaldı.

Həftəliyin əsas hadisələri sırasında mən pianoçu Rəna Rzayeva və gitaraçalan Rövşən Məmmədovun R.Behbudov adına Mahnı teatrında "Island spell" adlı konsert proqramını və bəstəkar Ceyms Klarkın 4 mühazirəsini qeyd edərdim.

R.Rzayevanın Azərbaycanda müasir Avropa, Avropada isə müasir Azərbaycan musiqisinin təbliği yönündə fəaliyyətindən xüsusi danışmağa, yəqin ki, ehtiyac yoxdur. Burada mən bir cəhəti vurğulayardım: Rəna, şübhəsiz, intellektual tipli ifaçılardan olub konsertlərinin konsepsiyasını dərindən düşünüb daşınır, onları bir rejissor kimi müəyyən dramaturgiyaya tabe etdirir. Təkcə Bakıda və xarici ölkələrdə böyük müvəffəqiyyətlə səslənmiş "Qara Qarayevin dövrəsi" proqramını xatırlatmaq kifayətdir. Bu sonuncu musiqi gecəsinin başlığı da təsadüfi xarakter daşımır. Konserti açan C.Ayrlendin ("The island spell") və qapayan C.Klarkın ("Island") əsərlərinin adında "ada Island" sözü var. Digər tərəfdən, Böyük Britaniya özü də coğrafi baxımdan adalardan ibarətdir. Odur ki, bu anlamları uzlaşdırıb konsertin əsas ideyasını belə müəyyənləşdirərdim: Böyük Britaniya öz musiqi hekayətini (və ya sirrini?) dinləyicilərə nəql edir...

Bu hekayət isə müxtəlif süjetlərdən, yazı ədalarından, boyalardan hörülərək çox əlvan bir lövhə ərsəyə gətirdi. İmpressionizm (C.Ayrlend), Böyük Britaniyada kök salmış oriyentalizm (P.Feyhtvanqer), ən yeni (Dillon və B.Förnihou) və qədim musiqi (C.Daulend) təbii surətdə bir-biri ilə ardıcıllaşaraq ingilis musiqisinin dolğun panoramını yaratdı. Əlbəttə, bu proqramda səslənən əsərlərin heç də hamısı bədiilik baxımından eyni əsaslarda qiymətləndirilə bilməz. Məsələn, P.Feyhtvanqerin "Tariqa-I" prelüdü-ərəb musiqisinə üslublaşdırma sırf texniki vəzifənin (səntur alətində çalğının imitasiyası repetisiya üsulunun tətbiqini doğurmuşdur) həllini irəli sürərək pianoçuya öz ifaçılıq bacarığını nümayiş etdirmək imkanı verir.

Lakin Rəna heç də parlaq texniki fəndlərə uyan pianoçulardan deyil. Onu ilk əvvəl əsərin bədii qayəsi, konsepsiyası, müəllifin nə demək istədiyi maraqlandırır. Məhz bu səbəbdən o, C.Dilon, B.Förnihou və C.Klark kimi mürəkkəb dünyaduyumlu bəstəkarların yaradıcılığına müraciət etmişdir.

C.Dillonun "Spleen" (splin-xiffət deməkdir) pyesi hqqında annotasiyada oxuyuruq: "Onun musiqisi ilə görüşəndə Bah,Motsart kimi bəstəkarları unut: onların fövqünə qalxıb emal olunmamış musiqinin, onun spektral gözəlliyinin təsirini hiss et... Əgər bu sənətin ardınca getsən, o,sənə zərbə endirər, səni sarsıdıb şok vəziyyətinə salar."

B.Förnihou və C.Klarkda da biz təxminən eyni fikirlərlə rastlaşırıq. Förnihou "incəsənətin zorakılığı"ndan danışır, Klark isə bəyan edir ki, yeni sənətin rolu heç də qulaqları ehmalca massaj etməkdən ibarət deyil! Bu bəstəkarların yaradıcılıq mövqeyinin ümumiliyi təsadüfi deyil." onların üçü də İngilis musiqisində "yeni mürəkkəblik" cərəyanının nümayəndələridir.


 
1   2   3   4   5  
copyright by musiqi dunyasi 1999-2000© design by grArt 2000©
Next Page Previous Page English Back to Home About site