Klarkın söylədiyi kimi, Förnihounun əsərləri ilə ilk tanışlıq onların ifasının faktik olaraq mümkünsüzlüyü fikrini doğurur. Məşhur amerikalı musiqişünas P.Qriffit "XX əsr musiqisi lüğətində" Förnihou haqqında yazarkən "təhlükəli və ağlasığmaz virtuozluq" ifadəsini işlədir. Klark isə bəstəkarın əsərlərini labirintlə və ya böyük bir şəhərlə müqayisə edir: burada eyni vaxtda müxtəlif nöqtələrdə ən müxtəlif hadisələr baş verir. Mürəkkəb musiqi şaxələri eyni zamanda "yaşayır", ritm hər an dəyişir, ayrı-ayrı motivlər qabarıq və ifadəli jestlərlə paralellər doğurur.

XX əsrin ikinci yarısının ən yaxşı fortepiano pyeslərindən biri sayılan Förnihounun "Lemma - I con - Epigram" əsəri krassvord tipli intellektual oyunun qaydalarının musiqi kompozisiyasına proyeksiyasıdır. Həmin oyunun mahiyyəti belədir: "lemma" poetik bir fraqment "icon" isə vizual obraz təqdim edir. Məqsəd bu iki obraz arasında məntiqi əlaqəni müəyyənləşdirib epiqramda-nəticədə ifadə etməkdir. Əlbəttə, musiqini dinləyərkən hissələrarası mürəkkəb münasibətləri ayırd etmək, eşitmək mümkün deyil. Hər-halda "lemma..." ifaçıdan dəyişkən ritmə ciddi və dəqiq riayət etmək bacarığı tələb edir.

R.Rzayevanın bu pyes üzərində işi barədə xatirələri maraqlıdır: "Adətən mən yeni əsərin notunu əlimə götürərkən onu birinci dəfədən əvvəldən axıradək ifa etməyə çalışıram. Bu və ya digər əsəri çalarkən bəstəkarın nə demək istədiyini anlamağa, nə hiss etdiyini duyub yaşamağa səy göstərirəm. Förnihou isə mənə əvvəl-əvvəl dərkolunmaz, qəliz bəstəkar təsiri bağışladı: mən instinktiv çalmağa məcbur oldum. Nəhayət, qəfil fiziki ağrı duyub hər şeyi anladım."

Burada bir mühüm cəhətə diqqət yetirək. Müasir musiqi indi təkcə emosiyalar səviyyəsində təsir edən, "qulaqları sığallayan" sənət olmaqdan yayınır. Televiziya və radionun təkidlə yeritdiyi standartlaşdırma, mən deyərdim ki, insanları təhqir edən primitivləşdirmə siyasətinə əks olaraq bəstəkarlar musiqinin yalnız əyləndirmək deyil, daha mürəkkəb məzmun ifadə etmək imkanlarını bəzən nümayişkaranə surətdə təsdiqləyir, musiqi və elmlər arasında çarpazlaşma nöqtələri arayıb axtarırlar. Heç də təsadüfi deyil ki, öz mühazirələrində Klark Renessans dövründə musiqinin rəqəmlər sənəti olması fikrini vurğulayırdı.

Yeri gəlmişkən onu da söyləyim ki, R.Rzayevanın elmlərə, o cümlədən riyaziyyata marağı ona ən mürəkkəb əsərlərin həllinə açar tapmağa kömək edirdi. Dinləyicilər pianoçunun müxtəlif üslublara nüfuz etmək, bağlamaları, başsındıran quramaları açmaq bacarığını, mən deyərdim, cəsarətini layiqincə qiymətləndirirdilər.

"Island spell" konserti haqqında qeydlərim Fernihou və Dillonun əsəbi və gərgin musiqisindən sonra sakitlik və rahatlıq oazisi kimi törəyən Daulendin lütnya pyesləri xatırlanmasa, natamam olardı. Onları gitarada səsləndirən R.Məmmədovun incə musiqi duyumu və zövqünü alqışlamaq qeyri-mümkündür.

C.Klark barədə söhbətə keçməmişdən əvvəl bir əlaqələndirici ana diqqəti cəlb etmək istərdim. Klarkın Konsertdə səslənən "Island" pyesi R.Rzayevaya həsr olunmuşdur. Məsələ burasındadır ki, bu iki musiqiçinin dostluğu 10 il müddətini əhatə edir. Rəna hələ 1991-ci ildə, Vyana müasir musiqi seminarında Klarkla tanış olmuşdur. Yadımdadır: həmin seminar haqqında hesabatla çıxış edən həmkarlarımız Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqında ingilis bəstəkarının bir neçə əsərinin notunu və lent yazılarını nümayiş etdirmişlər.

Sonralar da R.Rzayeva və Klarkın yolları müxtəlif Avropa şəhərlərində, festivallarda kəsişmişdir. 1999-cu ilin əvvəlində isə Azərbaycan Dövlət simfonik orkestrinin tərkibində İngiltərədə qastrol səfərində olarkən həmyerlimiz Klarkdan ona ithaf olunmuş "Island" pyesini hədiyyə almışdır.

Odur ki, məhz C.Klarkın Bakıya gəlişi təsadüfi deyil. Qeydlərimin bu yerində bəstəkar haqqında ətraflı məlumat vermək istərdim.