Bir qədər sonra (poststrukturalizm dövründə) mədəniyyətin sitatlılığını, mədəniyyətin əks-sədasını gücləndirməyə meyli hamı milli sənətin yetkinliyinə, onun dünya mədəniyyəti ilə inteqrasiyasına sübut kimi qəbul etmişdir. Deyə bilərik ki, bizim üçün bu proses Qara Qarayevdən başlanmışdır. Milli mədəniyyət üçün məhz Qara Qarayev tərəfindən elə bir kod formalaşdırılmışdır ki, onun sayəsində Azərbaycan bəstəkarları dünya musiqi prosesinə qoşulmaq imkanı tapmışlar. Onun dodekafon texnikasında yazdığı əsərlər - III Simfoniya, Skripka ilə orkestr üçün konsert səthi-təsadüfi təqlidlər və tarixi qarşlıqlı əlaqələr keyfiyyətindən - "mədəniyyətlərin sintezi" sistemi ilə elan olunmuş keyfiyyətdən əzəl başdan məhrumdurlar. Tarixi ənənə ilə müasirlik, beynəlmiləlliklə millilik, "əsas kod" ilə idiolekt arasındakı barışmaz ziddiyət Qara Qarayev yaradıcılığının məhz son "dodekafon" dövründə "aradan götürülmüşdür". Bu fərqlər əsla ləğv edilmir, lakin onlara cəlb olunmuş qüvvələr elə bir təkraredilməz musiqi dili əmələ gətirir ki, bu dil bəstəkarın şagirdlərinin müxtəlif üslub sistemlərində öz əksini tapır və "Qarayev bəstəkarlıq məktəbi" anlayışının mahiyyətini təşkil edir.

QEYDLƏR

1.Q.Şneerson. Şönberqin məktubları haqqında. "Muzıka i sovremennostğ" kitabı. M., Muzıka, 1966, 4-cü buraxılış.

2.S.Kurbatskaə. Seriynaə muzıka: voprosı istorii, teorii, gstetiki. M., TÜ "Sfera", 1996.

3.G.W.Dunne. The Serial universe. London, 1930.

4.V.Rudnev. Seriynoe mışlenie //Dauqova, 1992, N3. Bu alim seriyalılıq fenomenini məntiqi pozitivizmin və struktur linqvistikanın analoqu kimi geniş səpkidə araşdırır.

5.E.S.Kubryakova: "İnsanın bütün həyatı boyu baş verən leksik zənginləşmə prosesinin mühüm nəticələri var. Biz bütün sözləri və onların kəsb etdiyi anlayışları mənimsəməklə əslində nəinki öz dünyagörüşümüzü genişləndiririk, həm də yeni bilik sahələrinə qədəm qoyuruq. Dünyanın gözlərimiz qarşısında açılan mənzərəsi genişlənir, lakin təkcə ona görə yox ki, hər bir yeni söz bu mənzəryə daha hansısa bir cizgini əlavə edir. Ayrı-ayrı əlamətlər fonunda və həmin fərdi leksik vahidlərdən, əsasən də sözlərdən bu və ya digər ümumi xüsusiyyətlə birləşmiş müəyyən vahidlər dərəcəsi tədricən təşəkkül tapır. Sonuncu dərk edildikcə obyektin nə isə bir xassəsi ondan ayrıca bir hal olaraq qavranıldığı kimi, yəni mücərrəd əlamət olduğu kimi, dərəcənin də nə isə bir xassəsi bu dərəcənin "obrazını" formalaşdırır və artıq ondan ayrıca olaraq daha yüksək qaydada abstraksiya yaradır. Beləliklə də tədricən yeni mürəkkəb konseptlər əmələ gəlir ki, onlar da öz növbəsində yeni qaydada qruplaşaraq və ya yeni əlaqələrə girərək, daha abstrakt və daha mürəkkəb mahiyyətlər meydana gətirir. Nəticədə məkanda məchul nöqtələri əvvəlcə yalnız göstərən ayrı-ayrı vahidlər əsasında koordinatların və məkanın özünün sistemi təşəkkül tapır. Daha yüksək dərəcəli abstraksiyalar meydana gəlir və görünür, məhz onların məcmu dünyanın müxtəlif dilləri üçün universal, yəni tərkibcə oxşar məcmuya yaxın olur. (S.148).

E.S.Kubrəkova. Rolğ slovoobrozovaniə v əzıkovoy kartine mira. M.,1988, -216-ı səhifə.

6.F.Qerşkoviç. Tonalğnıe osnovı Şenberqovoy dodekafonii // F.Qerşkoviç. O muzıke. M.,1991.

7.U.Gko. Otsutstvuöhaə struktura. Vvedenie v semioloqiö. TOO TK "Petropolis", 1998. - 131.

8.P.Bulez. İdeə, realizaüiə, remeslo // Nomo musicus: Alğmanax muzıkalğnoy psixoloqii. M. 1994 - 206-cı səh. (s.99-100).

9.Pierre Bouler, Releves darrrenti, Paris, rag.297.

10.Teodor V.Adorno. Muzıka i naüiə. // İzbrannoe: Soüioloqiə muzıki. M.-SPb: Universitetskaə kniqa, 1998.